Kızıl Panda (Ailurus fulgens): Özellikleri, Beslenme ve Yaşam Alanı

Kızıl panda veya küçük panda olarak da bilinen bu panda türü (Ailurus fulgens), kırmızımsı kahverengi postu, gür kuyruğu ve desenli yüzü olan tüylü ve sevimli bir memelidir. Hem kızıl panda hem de büyük panda Çin'de yaşıyor ve bambu yiyor olsa da yakın akraba değiller. Büyük panda, ayı ile daha yakından ilişkili. Kızıl panda ise akrabalık noktasında bir rakun ya da kokarcaya yakındır. Bilim insanları kızıl pandaların sınıflandırmasını uzun süre tartıştı; şu anda Ailuridae adındaki kendi özel ailesinin tek üyesi.

Kızıl Pandaların Özellikleri

• Yaygın adı: Kızıl panda, kırmızı panda, küçük panda.
• Bilimsel adı: Ailurus fulgens.
• Ayırt edici özellikler: Kızıl panda kırmızımsı kahverengi kürkü, maskeli yüzü ve paytak yürüyüşüyle kedi büyüklüğünde bir hayvandır.
• Boyutları: 28 ila 59 cm kuyruğa, 50 ila 64 cm gövdeye, 3 ila 6,2 kg ağırlığa sahip. Erkekler dişilerden büyüktür.
• Beslenme: Otçuldur. Çoğunlukla bambu yer. Ayrıca küçük memeleri ve yumurtaları da çok sever.
• Ortalama ömrü: 8-10 sene.
• Habitatı: Güneybatı Çin ve Doğu Himalayalar.
• Korunma durumu: Tehlikede.
• Sınıf: Memeliler.
• Sıralama: Etçiller.
• Aile: Ailuridae.
• Eğlenceli bilgi: Mozilla Firefox web tarayıcısı ismini, kızıl pandanın takma adı olan "Ateş Tilkisi"nden almıştır. Şirketin geçmişte Knoxville Hayvanat Bahçesi'nde iki adet kızıl pandanın bakımını üstlendiği de biliniyor.

Kızıl Panda Türünün Tanımı

Kızıl panda ilk kez 1825'te Fransız zoolog Frédéric Cuvier tarafından tanımlandı. Dev pandadan 48 yıl önce gelmiş bir kataloglamadır. Zoolog onu gördüğü en güzel hayvan olarak adlandırdı ve bu nedenle ona Latince ateş renginde veya parlayan kedi demek olan Ailurus fulgens dedi. "Panda" adının bu hayvanların Nepalce adı nigalya ponya'dan ("bambu ayaklı") geldiği düşünülür.

Dev panda, adını kızıl pandaya benzerliğiyle almıştır. Yani gerçek "panda" aslında kızıl pandadır!

Kızıl panda sıradan bir kedi kadar büyüktür. Vücudu 65 cm ve kuyruğu 60 cm kadar uzun olabilir. Erkekler dişilerden biraz ağırlar, ortalama bir yetişkin 6 kg gelir. Kızıl panda 23 yıl kadar yaşayabiliyor. Yaşlarını 12 ila 14 arasında gösteriyorlar. Dişiler 12 yaşından sonra üremezken, erkekler üreme yeteneğini korur.

Kızıl pandanın sırtında yumuşak, kırmızımsı kahverengi bir kürk olur. Göbeği ve bacakları koyu kahverengi veya siyahtır. Kızıl pandanın yüzü rakuna benzer şekilde kendine özgü beyaz desenlere sahip. Gür kuyruğunda ağaçlara karşı kamuflaj sağlayan altı farklı yüzey var. Kalın kürk, hayvanın pençelerini kaplar, kar ve soğuktan korur.

Kızıl pandanın vücudu bambular üzerinde beslenmeye çok uygundur. Ön bacakları, arka ayaklarından kısa ve bu da onu yürüyüş sırasında rahatlatıyor. Kavisli pençelerinin yarısını içeri çekebiliyor. Dev panda gibi, kızıl panda da bilek kemiğinden uzanan ve tırmanmasına yardımcı olan bir "takma" parmağa sahip. Fibula ve kaval kemiği ayaklarını 180 derece döndürmesini sağlıyor ve kavisli pençesi ağaç kabuğunu daha iyi bir açıyla kavrıyor. Döndürülebilir ayak bilekleri sayesinde bir ağaçtan baş aşağı inebilen az sayıda türden biridir.

Kızıl Panda Hangi Coğrafyada Yaşıyor?

Kızıl panda Çin, Nepal ve Butan gibi yerlerde Doğu Himalayalar'da yaşıyor. Yüksek irtifalı ılıman bambu ormanlarında yaşarlar. Kuzey Amerika'ya kadar uzaklıklarda kızıl panda fosili bulunmuştur ancak hayvan bugün sadece güneybatı Çin ve doğu Himalayalar'ın ılıman ormanlarında yaşıyor.

Burada coğrafi olarak birbirinden ayrılarak iki alt tür oluşturdular. Çin kızıl pandası (Ailurus styani) ve Himalaya kızıl pandası (Ailurus fulgens). Çin kızıl pandası daha kırmızı bir yüze ve belirgin kuyruk halkalarına sahipken Himalaya kızıl pandası daha küçüktür ve daha açık renkli kürke sahiptir.

Yaşadığı bölgelerde ağaçlar kırmızımsı kahverengi yosun ve likenle kaplı olduğundan kürkü kamuflaj sağlar. Karnında ve bacaklarında da siyah kürk bulunur ve karanlık yapraklara karşı kar leoparı gibi yırtıcılardan saklanmasına yardımcı olur.

Kızıl Pandanın Karakter Özellikleri

Kızıl panda çiftleşme mevsimi dışında yalnız yaşar. Gün boyu ağaçlarda uyumayı severler. Yiyecek aramak ve idrarla toprağı ya da ağacı işaretlemek için alacakaranlık zamanlarını tercih eder. Kendisini kedi gibi temizler ve kuş benzeri sesler ve ıslık sesleri kullanarak iletişim kurar.

Bu panda sadece 17 ila 25°C arasındaki sıcaklıklarda yaşamaya uygun. Üşüdüğünde vücut ısısını korumak için kuyruğunu yüzünün üzerinden kıvırıyor. Sıcakladığında ise bir dalın üzerinde uzanıyor ve serinlemek için bacaklarını sarkıtıyor.

Kızıl panda kar leoparı, sansargiller ve insanlar tarafından avlanır. Tehdit edildiğinde bir kaya ya da ağaca tırmanarak kaçmayı dener. Köşeye sıkışmışsa arka ayakları üzerinde durur ve daha büyük ve tehdit edici görünmek için pençelerini çıkarır.

Kızıl Panda Nelerle Besleniyor?

Biyolojik olarak etçil olmasına rağmen nadiren et yer. Bambu kızıl pandanın ana besin kaynağı. Diğer etoburlarla ortak bir atadan geldikleri için kedi benzeri yüz hatlarına ve dişlere sahipler ancak iki milyon yıl önce bambu bazlı bir beslenmeye geçtiler.

Büyük panda gibi, kızıl panda da bambudaki selülozu sindiremez. Çünkü bir etoburun kısa sindirim sistemine sahiptir. Bu yüzden hayatta kalmak için her gün büyük miktarda bambu filizi (4,8 kg) ve yaprak (1,5 kg) yemek zorunda. Başka bir deyişle kızıl panda her gün ağırlığı kadar yer.

Kızıl pandanın diyetinin yaklaşık üçte ikisi bambu yaprakları ve sürgünlerden oluşuyor. Diğer üçüncüsü yapraklar, meyveler, mantarlar, çiçekler ve bazen balık ve böceklerdir. Düşük kalori alımı nedeniyle hayatının neredeyse her saatini yemek yemeye harcamaktadır.

Kızıl panda ile ilgili ilginç bir gerçek ise yapay tatlandırıcıları tadabilme becerisidir. Bilim insanları etobur hayvanları test ettiğinde yalnızca kızıl pandanın aspartam, neotam ve sükralozu tercih ettiğini fark etti. Örneğin aynı teste sokulan aslanlar hiçbir şekilde bu tatlandırıcıların olduğu suyu içmemişlerdir. Bu zamana kadar yalnızca primatların aspartamı anlayabildiği sanılırken kızıl pandalar sayesinde bu bilgi yeni bir anlam kazandı.

Kızıl Pandaların İnsanlara Yaklaşımı

Her ne kadar sevimli olsalar da kızıl pandalar insanlarla pek iyi geçinmiyor. Esaret altına alındığında gececi olur ve bu nedenle insanlarla fazla etkileşime girmezler. Elde yetiştirilen kızıl pandaların bile bakıcılarına karşı saldırgan oldukları biliniyor.

Kızıl Pandanın Korunma Durumu

Kızıl panda nesli tükenmekte olan bir hayvandır ve IUCN'nin Kırmızı Listesi'nde Tehdit Altındaki Türler kategorisinde listeleniyor. Sayıları son 20 yılda %50 azaldı. Doğada muhtemelen yaklaşık 10.000 adet kaldılar ancak bu sayıyı sadece 2.500 olarak bulan ölçümler de var.

Popülasyon azalması neredeyse tamamen insan kaynaklı ormanlara zarar verilmesinde başladı. Bilim insanları kısmen sosyal medyada yayılan 'sevimli' görüntüleri nedeniyle avlanmanın arttığını söylüyor. Dünya çapında kızıl pandaları koruma girişimleri var. Çin'de 35 korunaklı alan varken Hindistan'da 20, Nepal'de 8 ve Butan'da 5 alan yer alıyor.

Kızıl Pandalarla İlgili Sık Sorulan Sorular