Güneş Kuşu (Nectariniidae): Türler, Özellikler ve Habitatı

Güneş kuşları tropikal ormanlarda, iç sulak alanlarda, savanalarda, Afrika'da, güney Asya'da, Orta Doğu'da ve kuzey Avustralya'daki çalılıklarda yaşarlar.

Yazar Burcu Kara
kızıl gerdanlı güneş kuşu

Güneş kuşları Nectariniidae familyasına ait nektar yudumlayan tropik kuşlardır. Ailenin bazı üyeleri "örümcek avcısı" (Arachnothera) adını taşır ancak hemen hepsinin güneş kuşu olduğu düşünülüyor. Kendileriyle akrabalığı olmayan sinek kuşları gibi nektarla beslenirler. Çoğu güneş kuşu kıvrımlı gagalara sahiptir ancak sinek kuşlarının aksine beslenirken havada asılı kalmaz uygun şekilde konarlar.

Güneş Kuşu Hakkında Bilgiler

  • Bilimsel adı: Nectariniidae
  • Yaygın isimler: Sunbird, Spiderhunter
  • Boyut: 9-15 cm
  • Ağırlık: 5-45 g
  • Ömrü: 16-22 yıl
  • Beslenme: Hepçil
  • Habitat: Güneydoğu Asya, Afrika, Kuzey Avustralya
  • Popülasyon: Stabil veya azalan
  • Korunma durumu: En az endişe verici ile tehlike altında arası

Güneş Kuşu Türleri

güneş kuşu
Aloe çiçeği ile beslenen güneş kuşu

Bu kuşlar passerine olarak bilinen ötücü kuşlar ailesinden geliyor. Afrika ve Asya'nın ılıman ormanları boyunca yaklaşık 130 tür küçük, parlak renkli kuş var. Özelliklerin erkeklerin muhteşem tüyleri bulunuyor. Bu anlamda örümcek avcıları olarak adlandırılan diğer türün daha donuk, kahverengi tüyleri vardır. Ayrıca daha büyüklerdir.

Güneş Kuşunun Tanımı

9 cm kadar küçük ve 5 g kadar hafif olabilen bu narin kuşların erkekleri genellikle dişilerinden daha büyüktür. Erkek güneş kuşlarının kuyrukları da daha uzun olur. Yani örümcek avcıları hariç, güneş kuşları dimorfiktir. Ailenin çoğu üyesinin uzun, aşağı doğru kıvrılmış gagaları bulunuyor. Erkeklerde genellikle parlak yanardöner tüyler bulunurken, dişiler erkeklerden farklı ve daha koyu renktedir. Bazı türlerin kendine özgü yavruları ve mevsimsel tüyleri vardır.

Güneş Kuşunun Habitatı ve Dağılımı

dişi ve erkek güneş kuşu
Erkek ve dişi güneş kuşlarının tüyleri çok farklı olabiliyor

Güneş kuşları tropikal ormanlarda, iç sulak alanlarda, savanalarda, Afrika'da, güney Asya'da, Orta Doğu'da ve kuzey Avustralya'daki çalılıklarda yaşarlar. Kıyıları veya adaları sevmeme eğilimindedirler. Bazı türler mevsimsel olarak göç eder, ancak sadece kısa mesafe katederler. Deniz seviyesinden 5700 metre yüksekliğe kadar bulunurlar. Bazı türler bahçelerde ve tarım arazilerinde insan yerleşiminin yakınında yaşamaya adapte olmuşlardır.

Güneş Kuşunun Beslenmesi

Güneş kuşları çoğunlukla çiçek nektarı ile beslenir. Turuncu ve kırmızı renkte silindir yapılı çiçekleri (aloe gibi) tercih ederler. Bu bitkiler için önem tozlayıcılardır. Sunbird veya güneş kuşu ya kavisli gagasını doğrudan çiçeğe batırır ya da tabanını deler ve uzun, boru şekilli dilini kullanarak nektarı içer. Güneş kuşları ayrıca meyve, küçük böcek ve örümcekleri de yerler.

Güneş Kuşunun Davranışı

afra güneş kuşu
Afra güneş kuşu

Güneş kuşları çiftler halinde veya küçük gruplar halinde yaşar ve gündüzleri aktiftirler. Bölgelerini saldırganlardan ve (üreme mevsimi boyunca) diğer kuş türlerinden agresif bir şekilde savunurlar. Güneş kuşları konuşkan kuşlar olma eğilimindedir. Sesleri çıngıraklara ve de metalik notalara benzer.

Güneş Kuşlarında Üreme ve Yavrular

Ekvator kuşağı dışında, güneş kuşları genellikle yağışlı mevsimlerde ürer. Ekvatorun yakınında yaşayan kuşlar yılın herhangi bir zamanında üreyebilir. Çoğu tür tek eşli (Monogami) ve bölgeseldir. Bir araya gelen farklı türden erkekler dişilerin dikkatini çekmek için yarışabilir.

Dişi güneş kuşları, kese şeklinde yuvalar oluşturmak ve dallardan sarkıtmak için örümcek ağlarını, yaprakları ve dalları kullanır. Bununla birlikte, diğer tür olan örümcek avcısının yuvaları geniş yaprakların altına yerleştirilmiş dokuma kaplara benzer. Dişi dört adete kadar yumurtlar. Örümcek avcılarından farklı olarak, sadece dişi güneş kuşu yumurtaları kuluçkaya yatırır. Mor güneş kuşu yumurtaları 15-17 gün sonra yumurtadan çıkar. Erkek yavruların yetiştirilmesine yardım eder. Güneş kuşları 16 ila 22 yıl arası yaşar.

Güneş Kuşlarının Korunma Durumu

Yakalı güneş kuşu
Yakalı güneş kuşu

IUCN çoğu sunbird türünü "en az endişe verici" olarak sınıflandırır. Yedi tür nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya ve en güzellerinden biri olan zarif güneş kuşu (Aethopyga duyvenbodei) nesli tükenmekte. Popülasyonları sabit ya da azalıyor.

Güneş Kuşlarının Karşılaştığı Tehditler

Türlere yönelik tehditler arasında habitat kaybı, ormansızlaşma ve insan istilasından kaynaklanan bozulmalar var. Kızıl göğüslü güneş kuşu, kakao tarlalarında parazitik ökse otu yaydığı için neredeyse bir tarımsal haşere olarak görülüyor. Güneş kuşları her ne kadar şaşırtıcı derecede güzel olsalar da, özel beslenme ihtiyaçları nedeniyle evcil hayvan ticaretine hedef olmazlar.