Yonga seti ile çipset (chipset) aynı şeydir. Çipset telefonlarda kısaca SoC (System-on-chip) olarak biliniyor ve CPU yani işlemcilerin bilgisayar dünyasındaki 50 yıllık hakimiyetine son vermek için geliştirildi. Bugün tüm telefon ve tabletlerden bazı dizüstülere kadar çeşit çeşit SoC'ler görebilirsiniz. SoC ve CPU aslında oldukça benzerler ve CPU için geçerli olan hemen her şey yonga seti için de geçerli. Peki çipset (yonga seti), SoC ve CPU üçlüsü arasındaki fark ya da ilişki nedir?
Çipset (Yonga seti) Nedir?
Önce her şeyin "anası" çipset ile başlayalım, çünkü çipset aslında motherboard yani anakarttır. Bir telefondaki tüm bileşenler anakartın üzerine oturur ve birbirleriyle iletişim kurar. Bu bileşenler yani entegre devreler çiplerdir. Çipler, çipsetteki dahili iletişim kanalları ile birbirlerine veri gönderir: Bir çipset ekran, kamera, Bluetooth, WiFi, CPU, hafıza ve RAM'in birbirini anlamasını sağlıyor. Mobil dünyada kullanılan SoC'nin üstünde ise birçok değil sadece tek bir çip bulunuyor.
İlgili: Çipset nedir? SoC, CPU ve yonga seti farkı
CPU Nedir?
CPU yani işlemci, Merkezi İşlem Birimi'dir. Çipsetteki çiplerden biridir ve en önemlisidir. Program ya da uygulamadan aldığı komutları yerine getirir. Bunu basit aritmetik ve mantık işlemleri ile yapıyor. İşlemciyi çok hızlı çalışan bir hesap makinesi gibi düşünebilirsiniz. Telefon ve tabletlerdeki neredeyse tüm işlemciler ARM özelliklerine göre üretilmekte (Cortex A7, A9, A15 vb.). CPU yalnız başına bir anlam ifade etmez.
SoC Nedir?
Büyük sistemlerde çipset, küçük sistemlerde ise SoC kullanılır. SoC aslında çipsettir ancak birden çok çipi değil tek bir çipi var."Çip üzerinde sistem" anlamına gelen SoC, çipset ve CPU'nun birleşiminden oluşuyor. Bu iki bileşen tek bir silikon çipte bir araya gelmiştir. SoC'de CPU, GPU (grafik işlemcisi), bellek, USB kontrolcüleri, güç yönetim devreleri ve kablosuz radyolar (WiFi, 4G LTE, 5G gibi) yan yanadır. CPU tek başına vasıfsızken, tek bir SoC ile tüm bir bilgisayar, telefon ya da tablet yapılabiliyor.
Android ve iPhone gibi mobil cihazlarda işlemci çipsete gömülü haldedir. Bu hem performansı artırıyor hem de daha küçük çipsetler üretilmesini sağlıyor. Qualcomm'un Snapdragon'u, Apple'ın A13'ü, Nvidia'nın Tegra'sı, Intel Atom, Samsung Exynos ve Huawei Kirin popüler SoC'ler arasında yer alıyor.
Çipset ve SoC Farkı
İlk SoC 1970'te Carson Show'da "Bileklik Bilgisayarı" adıyla tanıtılan 2100 dolarlık Hamilton Pulsar isimli dijital saatte kullanıldı. SoC tek bir dahili devreden (çip) oluştuğundan üzerinde birden çok çip olan yonga setlerinden farklıdır. Bir çipsetin işlemcisi değiştirilebilirken SoC'lerde her şey gömülü ve yekpare halde bulunuyor. Yine de günümüzde yonga seti ile SoC neredeyse aynı anlamda kullanılıyor.
SoC ve CPU Farkı
SoC'nin ana avantajı boyutu. İşlemciden yalnızca biraz büyük olmasına rağmen çok daha fazla işlevi barındırıyor. CPU ile 10 santimetreden küçük bilgisayarlar yapmak çok zorken, SoC ile bataryaya da yer kalan telefon ve tabletler üretebiliyor. Daha entegre yapısı ve daha kısa veri yolları nedeniyle SoC, işlemciden daha az güç tüketmektedir. Yine mobil cihazlara gelindiğinde önemli bir avantaj.
Kullanılan yonga (çip) sayısının da azalması daha ucuz cihazların üretilmesi anlamına geliyor. SoC'nin ana dezavantajı esneklik sunmamasıdır. Bilgisayarlarda CPU, GPU ve RAM istenildiği her an değiştirilebilirken akıllı telefonlarda bu söz konusu değil. Akıllı telefon tasarımlarının giderek birbirine benzediği düşünüldüğünde gelecekte belki de değiştirilebilir SoC'li telefonlar görmeye başlayabiliriz.
