Jeolojik Zaman Çizgelgesi ya da kısaca Jeolojik Zamanlar belirli türlerin ortaya çıkışı, evrimi ve nesillerinin tükenmesi gibi olaylara göre bir dönemi diğerinden ayırt etmeye yardımcı olan Dünya tarihinin dört çağa bölünmüş halidir. Prekambriyen veya Kambriyen Öncesi Çağ aslında tam bir çağ değildir zira yaşam bu zamanda yeterli çeşitliliğe sahip değildi. Ancak diğer üç çağa öncül olması ve Dünya'daki yaşamın nasıl geliştiğine dair ipucu vermesi yönüyle önemli kabul edilir.
Kambriyen Öncesi Zaman: 4,6 Milyar ile 542 Milyon Yıl Öncesi
Prekambriyen veya Kambriyen Öncesi Çağ, Dünya'nın oluştuğu 4,6 milyar yıl önce başladı. Milyarlarca yıl gezegende yaşam olmadı. Prekambriyen Çağ'ın sonuna dek tek hücreli organizmalar ortaya çıkmadı. Kimse Dünya'da yaşamın nasıl başladığından emin değil ancak üretilen teoriler arasında İlkel Çorba Teorisi, Hidrotermal Menfez Teorisi ve Panspermia Teorisi vardır.
Bu çağın sonunda okyanuslarda denizanası gibi birkaç karmaşık hayvan ortaya çıktı. Karada hala hayat yoktu ve atmosfer gelişmiş hayvanların hayatta kalması için gereken oksijeni biriktirmeye yeni başlıyordu. Canlıların çoğalması ve çeşitlenmesi jeolojik zamanın ancak bir sonraki çağında gerçekleşecekti.
Paleozoik Dönem: 542 Milyon ile 250 Milyon Yıl Öncesi
Paleozoik Zaman, nispeten hızlı bir türleşme dönemi olan Kambriyen Patlaması ile başladı. Büyük miktarda yaşam formu okyanuslardan karaya çıktı. Bitkiler ilk hareketi yapanlardı, ardından omurgasızlar geldi. Çok geçmeden omurgalılar da karaya ayak bastı. Birçok yeni tür belirdi ve büyüdü.
Paleozoik Çağ'ın sonu, Dünya yaşamı tarihindeki en büyük kitlesel yok oluşla geldi. Deniz yaşamının %95'i ve karadaki yaşamın yaklaşık %70'i yok oldu. Bu yok oluşun nedeni kıtaların Pangea'yı oluşturmak için bir araya gelmesiyle başlayan iklim değişikliğiydi. Bu kitlesel yok oluş yeni türlerin ortaya çıkmasına ve yeni bir dönemin başlamasına ön ayak oldu.
Mezozoik Zaman: 250 Milyon ile 65 Milyon Yıl Öncesi
Permiyen Yok Oluşu'nun çok fazla canlı türünün neslinin tükenmesine neden olmasının ardından, dinozorların baskın tür olduğu"Dinozorlar çağı" olarak bilinen Mezozoik Zaman başladı. Mezozoik Zaman'da pek çok yeni tür gelişti ve büyüdü.
Jeolojik zamanlardan Mezozoik Zaman'da iklim çok nemli ve tropikaldi. Dünya'nın dört bir yanında birçok gür, yeşil bitkiler filizlendi. Dinozorların boyutları başta küçüktü ve Mezozoik Zaman ilerledikçe büyüdüler. Herbivorlar (Otçullar) ortaya çıktı. Küçük memeliler belirmeye başladı ve dinozorlardan kuşlar evrildi.
Permiyen Yok Oluşu'nun ardından şimdi bir başka kitlesel yok oluş daha meydana gelecekti. Nedeni dev bir meteor veya kuyruklu yıldız, volkanik aktivite, kademeli iklim değişikliği ya da tüm bunların bir birleşimi olarak gösterilen olay Mezozoik Zaman'ın sonunu işaret ediyordu. Tüm dinozorlar ve diğer pek çok hayvan (özellikle de otoburlar) öldü. Ölen canlılardan boşalan ekolojik konum, jeolojik zamanın sıradaki döneminde yeni başka türler tarafından doldurulacaktı.
Senozoik Zaman: 65 Milyon Yıl Öncesinden Bugüne
Jeolojik zaman çizelgesindeki son çağ Senozoik Zaman'dır. Büyük dinozorların neslinin tükenmesiyle hayatta kalan daha küçük memeliler büyüyüp baskın hale geldiler. Kılıç dişli kaplan ve tüylü mamut bu dönemde hayat buldu.
İklim nispeten kısa zamanda şiddetli şekilde değişti ve bir önceki Mezozoik Zaman'da olduğundan daha serin ve kurak hale geldi. Buzul Çağı Dünya'nın en ılıman bölgelerini buzullarla kapladı, yaşamın nispeten hızlı şekilde adapte olmasına ve evrim oranının artmasına neden oldu.
İnsanlar dahil tüm yaşam türleri jeolojik zamanın bu çağı boyunca bugünkü formlarına kavuşmuştur. Bu evrim henüz son bulmuş değil ve büyük olasılıkla başka bir kitlesel yok oluşa dek devam edecek.
