Lassa hemorajik ateşi, Lassa virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir viral hastalıktır. İlerlemiş formunda, halsizlik, ateş, kusma, kas ağrıları, baş ağrısı, sıtma ve tifo ateşi semptomları görülür. Zamanla vücuttaki açıklıklardan kanama başlar ve bu yönüyle bir başka hemorajik virüs ateşi olan Ebola'ya benzer. Lassa virüsü hastalığında belirtilerden sonraki iki hafta içinde düşük oranlı ölümler görülüyor.
Lassa virüsü ilk olarak 1969'da Batı Afrika'da, Nijerya'nın Borno eyaletinde keşfedildi. O zamandan beri, Gana, Liberya, Gine ve Sierra Leone gibi diğer Batı Afrika ülkelerinde benzer enfeksiyon vakaları görüldü. 2020'deki yeni salgın ise normalden daha hızlı yayılması yönüyle şaşırtıyor. Hastalara bakım sunmak için görevlendirilen sağlık personelinin ölümü de dahil olmak üzere çok sayıda ölüme yol açtı. Yaklaşık %22 ile oldukça yüksek bir ölüm oranına sahip.
Lassa Virüsü Nasıl Bulaşıyor?
Özellikle Afrika faresi (natal multimammat) olmak üzere kemirgenler bu hastalığın başlangıcında ve yayılmasında rol oynamakta. Mastomys olarak bilinen bu fare cinsi Afrika'ya özgüdür. Bu fareler kısaca Arenavirüs olarak bilinen iki bölümlü, tek iplikli, zarflı RNA virüsleri grubuna ait olan Lassa virüsünü insanlara taşıyor. Virüs farelerin idrarı ve dışkısı yoluyla bulaşıyor (evdeki eşyalar ve yiyecekler üzerinden).
Bu durum yüksek yavrulama oranı ile birleştiğinde durum kötüleşmekte. İnsanlar, ağız veya solunum yoluyla sıçanların boşaltım ürünleri ile temas ettiklerinde enfekte oluyorlar. Oradan cilt teması ve enfekte olmuş vücut sıvılarıyla temas sonucu virüs diğer insanlara bulaşıyor. Zayıf halk sağlığı virüsün hem ortaya çıkmasında hem de yayılmasında rol oynamakta.
Şimdiye kadar Nijerya başta olmak üzere 41 kişi Lassa'dan hayatını kaybetti.
Lassa virüsü yılda 5.000 ölüme yol açar ancak bu kez hiç olmadığı kadar hızlı yayılıyor
Lassa Virüsü Belirtileri
Lassa virüsü vakalarının neredeyse %80'i ölümle sonuçlanmaz. Ancak bazı durumlarda virüsün dört ana organ sistemini etkilediği görülüyor. En sık etkilenen organ, belirtilerin kusma, ishal, bulantı, kabızlık ve hepatit olduğu mide-bağırsak sistemidir. Düşük kan basıncı, artan kalp hızı, hipertansiyon ve kardit, kardiyovasküler sistemin etkilendiğinin ana işaretleri arasında. Solunum sistemi tarafında nefes darlığı ve göğüs ağrısı en önemli belirtilerdir. Sinir sistemi etkilenen hastalarda ise zamanla azalan menenjit, nöbetler ve işitme kusurları ortaya çıkar.
Lassa Virüsünün Tedavisi
Lassa virüsünün aşısı olmadığından tedavisi izolasyonla başlar. Hem oral hem de intravenöz formüllere sahip olan ribavirin ilacı, kan nakli ve sıvı takviyesi ile birlikte uygulandığında Lassa virüsüne karşı etkili bir tedavi olduğu biliniyor. Ateş erken tedavi edilirse iyileşme şansı genellikle yüksektir. En zayıf hayatta kalma şansı ise hamile kadınlarda (%80 ölüm oranı).
Virüsten Korunma Yöntemleri
Bilinen bir aşısı olmadığı göz önüne alındığında, Lassa virüsüne karşı alınacak önleyici tedbirler kemirgen kontrolü, enfekte kişilerin taşınmasında kişisel koruyucu ekipman kullanımı ve uygun temizlik gibi faktörler olarak sıralanıyor. Virüs her yaştan insanı etkilemekte.
- düzenli el yıkama
- gıdaları kemirgen korumalı kaplarda saklama
- çöpleri evden uzak tutma
- evcil kediler besleme
- hasta akrabalara bakarken kan ve diğer vücut sıvılarından kaçınma
- güvenli gömme usullerini yerine getirme
Lassa Virüsü Tanısı
Lassa virüsünde tanı çok önemli. Laboratuvar testleri yapılarak alınan sonuçlar aynı hastalığı taşıyan kişilerdeki belirtilerle karşılaştırılıyor. Hücre kültürleri virüsün tespit edilmesini sağlar. RNA virüsünün polimeraz zincir reaksiyonu ve ELISA testi üretilen antikorları kontrol etmek için kullanılır. Kan testleri enfekte kişilerdeki lenfopeni ve trombositopeni gösteriyor. Yüksek karaciğer enzimi (aspartat aminotransferaz) tanısaldır; tıpkı virüsün beyin omurilik sıvısında ortaya çıkabilmesi gibi.
