Amerigo Vespucci, 9 Mart 1451'de (bazı akademisyenler 1454 diyor) İtalya'nın Floransa kentinde doğdu. 10 Mayıs 1497'de ilk seferine çıktı. Üçüncü ve en başarılısı olan yolculuğunda, bugünkü Rio de Janeiro ve Rio de la Plata'yı keşfetti. Yeni bir kıtayı keşfettiğine inanarak Güney Amerika'yı Yeni Dünya olarak adlandırdı. 1507'de ismini Amerika'yı adlandırırken kullandılar. 22 Şubat 1512'de İspanya'nın Sevilla kentinde sıtmadan öldü.
Amerigo Vespucci Kimdir?
Denizci ve kaşif Amerigo Vespucci, kültürlü bir ailenin üçüncü oğlu olarak 9 Mart 1451'de İtalya'nın Floransa kentinde doğdu. İtalya'da doğmasına rağmen, Vespucci 1505'te İspanya vatandaşlığına geçti.
Vespucci ve ailesi Ser Nastagio ve Lisabetta Mini, İtalya'yı 1400'lerden 1737'ye kadar yöneten zengin ve güçlü Medici hanedanı üyelerinin dostlarıydı. Vespucci'nin babası Floransa'da noter olarak çalıştı. Ağabeyleri Toskana'daki Pisa Üniversitesi'ne giderken, Vespucci ilk eğitimini, Giorgio Antonio Vespucci adlı Dominiken bir keşiş olan babasının amcasından aldı.
Amerigo Vespucci 20'li yaşlarının başındayken, bir diğer amcası Guido Antonio Vespucci ona birçok işinden bir tanesini verdi. Bu iş Fransa Kralı XI. Louis'in Floransa Büyükelçisi Guido Antonio Vespucci'nin kendisini diplomatik bir görevle Paris'e göndermesiydi. Yolculuk büyük olasılıkla Vespucci'nin seyahat ve keşiflere olan ilgisini uyandıracaktı.
Keşiflerden Önce Vespucci'nin Yaşamı
Vespucci ilk keşif yolculuğuna başlamadan önce, bir dizi başka işle uğraştı. Zaten Vespucci 24 yaşındayken babası işe girmesi için baskı yapıyordu. İlk başta Floransa'da çeşitli iş girişimleri gerçekleştirdi. Daha sonra İspanya'nın Sevilla kentinde, Floransa'dan Gianetto Berardi ile beraber ortaklık kurduğu bir bankacılık işine geçti. Bazı hesaplara göre, 1483'ten 1492'ye kadar Vespucci Medici ailesi için çalıştı. Bu süre zarfında gezginlerin, Doğu Hint Adaları'nın kuzeybatısından bir geçit olduğunu öğrendikleri söylenir.
1490'ların sonlarında Vespucci, daha sonraki seferleri için Kristof Kolomb'a malzeme satışı yapan tüccarlarla ilişkilendirildi. 1496'da Kolomb, Amerika seyahatinden döndükten sonra, Vespucci onunla Sevilla'da tanışma fırsatı buldu. Konuşma, Vespucci'nin dünyayı kendi gözleriyle görmeye karar vermesiyle sonuçlandı. Bununla beraber, İspanya Kralı Ferdinand ve Kraliçe Isabella'nın gezginlerin yolculuklarını finanse etmeye istekli olduklarını da biliyordu. Daha sonra 40'lı yaşlarda şöhret olma fikrini cazip bulan Vespucci, tüm işlerini geride bıraktı ve çok geç olmadan bir kaşif olmaya karar verdi.
Vespucci'nin Güney Amerika'yı Keşfi
Vespucci'nin gerçekten yazmış olabileceği veya "olmayabileceği" bir mektuba göre, 10 Mayıs 1497'de İspanyol gemi filosuyla Cadiz'den ayrılarak ilk yolculuğuna çıktığı belirtiliyor. Tartışmalı mektup, gemilerin Batı Hint Adaları'ndan geçtiğini ve yaklaşık beş hafta içinde Orta Amerika ana karasına ulaştığını gösteriyor. Mektup gerçekse, bu Vespucci'nin Venezuela'yı Kristof Kolomb'dan bir yıl önce keşfettiği anlamına gelir. Vespucci ve filoları Ekim 1498'de Cadiz'e geri döndüler.
1499 Mayıs'ında, İspanyol bayrağı altında yelken açan Vespucci, bir sonraki keşif gezisine Alonzo de Ojeda'nın komutası altında bir denizci olarak başladı. Ekvatoru geçerek, günümüzde Guyana olarak bilinen kıyıya seyahat ettiler, burada Vespucci'nin Ojeda'dan ayrılarak Brezilya kıyılarını keşfetmeye devam ettiğine inanılıyor. Bu yolculuk sırasında Vespucci'nin Amazon Nehri'ni ve St. Augustine Burnunu keşfettiği söyleniyor.
14 Mayıs 1501'de Vespucci başka bir Atlantik ötesi yolculuğa çıktı. Üçüncü seferinde Vespucci bu kez Portekiz Kralı I. Manuel'in adına Cape Verde (Yeşil Burun Adaları)'ye doğru yola çıktı. Vespucci'nin üçüncü yolculuğu büyük ölçüde en başarılısı olarak kabul edilir. Vespucci seferi komuta etmeye başlamasa da, Portekizli görevliler ondan yolculuğun sorumluluğunu almasını istediklerinde kabul etti. Vespucci'nin gemileri Güney Amerika kıyılarında São Roque Burnu'ndan Patagonya'ya doğru yola çıktı. Yol boyunca, bugünkü Rio de Janeiro ve Rio de la Plata'yı keşfettiler. Vespucci ve filoları Sierra Leone ve Azorlar üzerinden geri döndü.
Vespucci'nin Son Keşif Seferleri
Floransa'ya yazdığı bir mektupta yeni bir kıtayı keşfettiğine inanan Vespucci, Güney Amerika'ya Yeni Dünya adını verdi. İddiası büyük ölçüde Kristof Kolomb'un daha önceki sonucuna dayanıyordu: 1498'de Orinoco Nehri'nin ağzını geçerken, Columbus böyle büyük bir tatlı su patlamasının "kıtasal oranlar" topraklarından gelmesi gerektiğini belirlemişti. Vespucci, yaptığı yolculukların sonuçlarının "öldükten sonra arkamda bir şöhret bırakmasına" olanak tanıyacağını yazarak başarılarını kaydetmeye karar verdi.
10 Haziran 1503'te yine Portekiz bayrağı altında yelken açan Vespucci, Gonzal Coelho eşliğinde Brezilya'ya döndü. Sefer yeni bir keşifle sonuçlanmadığı için, filo dağıldı. Portekiz gemisinin komutanı aniden kaybolmasıyla Vespucci hüsrana uğramıştı. Bu koşullara rağmen, Vespucci bu süreçte Bahia'yı ve Güney Georgia adasını keşfetmeyi başardı. Kısa süre sonra, yolculuğu erken sonlandırarak 1504'te Portekiz'in Lizbon kentine geri dönmek zorunda kaldı.
Vespucci'nin yeni seferler yapıp yapmadığı konusunda bazı spekülasyonlar var. Vespucci'nin açıklamalarına dayanarak, bazı tarihçiler, Juan de la Cosa ile 1505 ve 1507'de sırasıyla beşinci ve altıncı bir yolculuğa çıktıklarına inanıyorlar. Diğer hesaplar Vespucci'nin dördüncü yolculuğunun aslında sonuncusu olduğunu gösteriyor.
Amerika ismi nereden geliyor?
1507'de, kuzey Fransa'nın Saint-Dié-des-Vosges bölgesindeki bazı akademisyenler, okuyucuların kendi kürelerini oluşturmak için kullanabileceği büyük kesme haritalar içeren Cosmographiæ Introductio adlı bir coğrafya kitabı üzerinde çalışıyorlardı. Kitabın yazarlarından Alman haritacı Martin Waldseemüller, Yeni Dünya'nın yeni keşfedilen Brezilya kısmının Amerigo Vespucci'den sonra Amerigo adının kadınsı versiyonu olan Amerika olarak isimlendirilmesini önerdi. Bu jest, onu keşfeden kişiyi onurlandırma yöntemiydi ve gerçekten de Vespucci'ye Amerika'nın adı olma mirasını bıraktırdı.
On yıllar sonra, 1538'de, haritacı Mercator, Saint-Dié'de yapılan bu haritalar üstünde çalışarak, Amerika adını sadece güney kısmı yerine kıtanın hem kuzey hem de güney kısımlarında kullanmayı tercih etti. Amerika'nın tanımı daha fazla bölgeyi içerecek şekilde genişlerken, Çoğu insanın katıldığı gibi ilk önce Kristof Kolomb tarafından keşfedilmiş bölgeler Vespucci keşfetmiş gibi sayıldı.
Yani Amerika, Yeni Dünya'yı keşfetmede önemli bir rol oynayan Floransalı denizci ve kaşif Amerigo Vespucci'nin adını alan bir kıta.
Amerigo Vespucci'nin Son Yılları ve Ölümü
1505'te İtalya'da doğup büyüyen Vespucci, İspanya vatandaşlığına geçti. Üç yıl sonra, İspanya'nın piloto mayor veya usta denizcisi olarak ödüllendirildi. Bu unvanıyla Vespucci'nin işi, diğer gezginleri işe almak ve eğitmek ve aynı zamanda devam eden Yeni Dünya keşfi hakkında veri toplamaktı. Vespucci hayatının geri kalanını bu görevde sürdürdü.
22 Şubat 1512'de Amerigo Vespucci İspanya'nın Sevilla kentinde sıtmadan öldü. Henüz 58 yaşındaydı.
Amerigo Vespucci Hakkında Sık Sorulanlar
Amerigo Vespucci kimdi ve ne yaptı?
Amerigo Vespucci, (d. 1454?, Floransa, İtalya – ö. 1512, Sevilla, İspanya), Yeni Dünya'ya yapılan ilk yolculuklarda (1499-1500 ve 1501-02) yer alan ve Sevilla'da (1508-12) piloto mayor ("usta denizci") olarak etkili bir görevde bulunan tüccar ve kaşif-gezgin.
Amerigo Vespucci en çok ne ile tanınırdı?
Vespucci, Yeni Dünya'yı yeni bir kıta olarak tanımlayan ilk kişidir: 1501 yılındaki yolculuğu sırasında Vespucci, Amerika'nın Asya'dan tamamen farklı bir kıta olduğu fikrini ortaya atan ilk kişiydi.
Amerika'nın adını kim ve neden koydu?
Koloniler kurmuş olsa da, "Amerika" çok daha önce bir isme sahipti. Amerika adını, Kristof Kolomb'un 1492'de yelken açtığı toprakların ayrı bir kıtanın parçası olduğuna dair o zamanlar devrim niteliğinde olan kavramı ortaya atan İtalyan kaşif Amerigo Vespucci'den almıştır. Martin Waldseemüller tarafından 1507 yılında hazırlanan bir harita, bu yeni kıtayı "Amerigo "nun Latinceleştirilmiş versiyonu olan "Amerika" adıyla tasvir eden ilk haritadır.
Amerigo Vespucci dünyayı nasıl değiştirdi?
Amerigo Vespucci birkaç önemli nedenden dolayı hatırlanmaktadır. Amazon Nehri'nin ağzını keşfetti. Ayrıca boylamı belirlemek için bir yöntem geliştirdi. Ancak Vespucci'nin belki de en önemli katkısı, keşfettiği kıtanın Asya olmadığını fark etmesiydi.
Amerigo Vespucci kimin için keşif yaptı?
Vespucci, 1497 ile 1504 yılları arasında, önce İspanya (1499-1500) ve ardından Portekiz (1501-1502) adına en az iki Keşif Çağı yolculuğuna katıldı.
Kaynaklar:
- Alper, Ann Fitzpatrick. Forgotten Voyager: The Story of Amerigo Vespucci. Minneapolis: Lerner Publishing Group, 1991.
- Hoogenboom, Lynn. Amerigo Vespucci: A Primary Source Biography. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2006.
- Ober, Frederick Albion. Amerigo Vespucci. New York: Harper & Brothers Publishers, 1907.
- Ray, Kurt. Amerigo Vespucci: Italian Explorer of the Americas. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2004.
