Gama aminobutirik asit (GABA), beyninizde bir nörotransmitter olarak çalışan doğal olarak meydana gelen bir amino asittir. Nörotransmitterler kimyasal haberciler olarak çalışırlar. GABA, bazı beyin sinyallerini bloke ettiği veya engellediği ve sinir sisteminizdeki aktivitesini azalttığı için inhibitör bir nörotransmitter olarak kabul edilir.
GABA, beyninizde GABA reseptörü olarak bilinen bir proteine bağlandığında sakinleştirici etkisini gösterir. Bu kaygı, stres ve korku durumlarının azaltılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca nöbetlerin önlenmesine de yardımcı olabilir.
Bu etkilerin bir sonucu olarak, GABA son yıllarda popüler bir takviye ürün haline gelmiştir. Bunun nedeni kısmen çok az gıda kaynağında bulunuyor olmasıdır. GABA içeren tek gıda kimçi, miso ve tempeh gibi fermente gıdalardır.
Ancak bu takviyeler gerçekte ne kadar etkili? GABA takviyelerinin potansiyel faydalarının arkasındaki bilimsel görüşler hakkında bilgi edinmek için okumaya devam edin.
İnsanlar Neden GABA Takviyeleri Kullanıyor?
GABA'nın beyindeki doğal sakinleştirici etkisi, stresi azaltmak için GABA takviyelerinin kullanımı üstüne sayısız iddialara yol açmıştır. Çok fazla stres, diğer etkilerin yanı sıra kötü uyku, daha zayıf bir bağışıklık sistemi ve daha yüksek depresyon riskiyle bağlantılıdır.
Ek olarak, belirli tıbbi problemleri olan kişilerde daha düşük GABA seviyeleri olabilir. Bu koşullardan bazıları şunlardır:
- Nöbet bozuklukları
- Parkinson hastalığı gibi hareket bozuklukları
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
- Kaygı
- Panik atak
- Depresyon gibi duygudurum bozuklukları
Bu durumdaki bazı insanlar semptomlarını yönetmeye yardımcı olmak için GABA takviyeleri alırlar. Bu hareket teoride anlamlı olmakla birlikte, GABA takviyelerinin endişe ,kaygı dışında bu koşullara yardımcı olabileceğini gösteren çok fazla kanıt yoktur.
GABA Takviyeleri Ne Kadar Etkili?
GABA takviyelerinin etkisi hakkında çok fazla şey bilinmemektedir. Aslında, uzmanlar ek veya doğal gıda olarak tüketildiğinde GABA'nın beyne ne kadar ulaştığını bilmiyorlar. Ancak bazı araştırmalar bunun sadece küçük miktarlar olduğunu gösteriyor.
İsterseniz GABA'nın daha yaygın kullanımlarının üstüne yapılan bazı araştırmalara bir göz atalım.
Anksiyete (Kaygı)
2006 tarihli bir makaleye göre, çok küçük iki çalışma, GABA takviyesi alan katılımcıların stresli bir durum sırasında bir başka popüler takviye olan L-theanine veya plasebo alanlardan daha fazla rahatladığını tespit etti. Makalede ayrıca, rahatlatıcı etkilerin takviyeyi aldıktan bir saat sonra hissedildiğine dikkat çekilmektedir.
Yüksek tansiyon
Bazı küçük ve eski çalışmalar, kan basıncını düşürmek için GABA içeren ürünlerin kullanımını değerlendirmiştir.
2003'teki bir çalışmada, GABA içeren fermente bir süt ürününün günlük düzenli tüketimi, iki ila dört hafta sonra yüksek kan basıncı problemi olan kişilerde kan basıncını düşürmüştü. Bu testte karşılaştırma olarak plasebo kullanıldı.
2009 yılında yapılan bir araştırma, GABA içeren bir Klorella (Chlorella) takviyesini günde iki kullanmanın, hipertansiyonu olanlarda kan basıncını düşürdüğünü buldu.
Uykusuzluk (Insomnia) hastalığı
Küçük bir 2018 tarihli çalışmasda, yatmadan bir saat önce 300 miligram (mg) GABA alan katılımcılar, plasebo alanlardan daha hızlı uykuya daldılar. Ayrıca tedaviye başladıktan dört hafta sonra uyku kalitesinin iyileştiğini bildirmişlerdir.
GABA takviyelerinin insanlarda etkilerini araştıran diğer birçok çalışma gibi, bu çalışma da sadece 40 katılımcıyla yürütülmüştü.
Stres ve yorgunluk
Japonya'da 2011 yılında yapılan bir çalışmada 25 mg veya 50 mg GABA içeren bir içeceğin 30 katılımcı üzerindeki etkileri incelendi. Her iki içecek de problem çözme görevleriyle oluşan zihinsel ve fiziksel yorgunluğun azalmasında bağlantı bulunmuştur. Ancak 50 mg içeren içeceğin biraz daha etkili olduğu görülmüştür.
2009'da yapılan bir başka çalışmada, 28 mg GABA içeren çikolata yemenin, problem çözme görevini gerçekleştiren katılımcılarda stresi azalttığı tespit edildi. Başka bir çalışmada, 100 mg GABA içeren hapların alınması, deneysel bir zihinsel görevi tamamlayan insanların stres ölçümlerine olumlu olarak yansıdı.
Tüm bu çalışmaların sonuçları umut vericidir. Ancak bu çalışmaların çoğu çok küçük ve birçoğu güncel değil. GABA takviyelerinin faydalarını tam olarak anlamak için daha büyük, daha uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç vardır.
GABA takviyelerinin yan etkileri nelerdir?
GABA takviyelerinin potansiyel yan etkileri düzgün bir şekilde incelenmemiştir, bu yüzden ne beklenmesi gerektiğini bilmemiz zor.
Yaygın olarak bildirilen bazı yan etkiler şunlardır:
- Mide rahatsızlığı
- Baş ağrısı
- Uyuklama
- Kas güçsüzlüğü
GABA bazı insanları uyuşuk hale getirebileceğinden, GABA'yı aldıktan sonra sizi nasıl etkileyeceğini fark edene kadar araba veya iş makinesi kullanmamalısınız.
Ayrıca GABA'nın herhangi bir ilaç veya diğer takviyelerle etkileşime girip girmediği de açık değildir. GABA'yı denemek istiyorsanız, önce bir doktorla konuşmalısınız. Kendisine kullanmayı düşündüğünüz bitkiler ve diğer takviyeler de dahil olmak üzere reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçlar hakkında bilgi verdiğinizden emin olun. Böylece GABA kullanırken görülebilecek potansiyel etkileşimler hakkında daha iyi fikir edinebilirsiniz.
Değerlendirme
GABA kimyasal haberci olarak vücudumuzda önemli bir role sahiptir. Ancak ek takviye olarak kullanıldığında rolünün etkisi net değildir. Bazı araştırmalar stres, yorgunluk, kaygı ve uykusuzluğun azaltılmasına yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ancak bu çalışmaların çoğu küçük kapsamlı ve modası geçmiş teknikleri kullanmıştı. GABA kullanmanın potansiyel faydalarını daha iyi anlamak için daha fazla kanıt ve test gerekiyor.
Doğal yollarla stresi azaltmak istiyorsanız, çevrimiçi olarak satın alabileceğiniz GABA takviyelerini elbette denemeye değer. Ancak şiddetli anksiyete, nöbet bozuklukları veya yüksek tansiyon dahil olmak üzere altta yatan rahatsızlıkları tedavi etmek için bu ürünlere güvenmeyin.
