Airbnb, 12 yıl önceki kuruluşundan bugüne turizm endüstrisinin ana direği haline geldi. Bugün, her gece ortalama iki milyon müşteri Airbnb kullanıyor. Tahmini değeri 35 milyar dolar olan şirket elbette başarısını bir günde elde etmedi. Hatta şirket ilk belirgin karını iki yıl sonra aldı. Airbnb'nin ilk büyük kazancı kurucuların sınırlı sayıda üretilmiş kahvaltılık tahıl satışından geldi. İlk adımı San Francisco'da bir yatak odasında atılan Airbnb'nin mütevazı bir fikirden milyar dolarlık şirkete dönüşmesi hikayesini ele alıyoruz.
Airbnb'nin hikayesi
Her şey bir e-posta ile başladı. 22 Eylül 2007'de Joe Gebbia, oda arkadaşı Brian Chesky'ye biraz para kazanmalarına yardımcı olacağını düşündüğü bir fikirden bahsetti. Rhode Island School of Design'da okurken birbirleriyle tanışan Gebbia ve Chesky o sıralar San Francisco'ya taşınmıştı. Ünlü şehirdeki aşırı kira fiyatları geçimlerini zorlaştırıyordu.
Gebbia, dairelerini kendi deyişiyle "tasarımcılar için yatak ve kahvaltı" formuna dönüştürmeyi önerdi. San Francisco'daki yaklaşan konferans için şehre gelecek genç tasarımcıların otelden biraz daha ucuz ve daha sıcak bu yerde kalmak isteyeceklerini söyledi. Uyuyacak yerleri, kablosuz internetleri, çalışacak alanları ve her sabah kahvaltıları olacaktı.
İkili, üç hava yatağı satın aldı ve gelenlerin çatı katında kalacağı bir yer açtı. Ardından airbedandbreakfast.com (hava yatağı ve kahvaltı) adında bir web sitesi açtılar. Müşteriler sadece birkaç tıklamayla kolayca 80$'a yatak rezervasyonu yapabiliyordu. Tasarım konferansı sırasında iki erkek ve bir kadın olmak üzere üç konuk rezervasyon yaptı.
Gebbia ve Chesky, Air Bed & Breakfast'ın büyük potansiyele sahip olduğunu kısa sürede fark ettiler. Bu nedenle eski oda arkadaşları Nathan Blecharczyk'i şirketi kurmaya yardım etmek için ikna ettiler. Sitede yaklaşık altı ay çalıştıktan sonra, üçlü bu girişimi SXSW 2008'de resmi olarak piyasaya sürmeye karar verdi. Ancak Air Bed & Breakfast hemen popüler olmadı. Site sadece iki rezervasyon almıştı ve bunlardan biri Chesky'dendi.
Kredi kartı borcu ödenemez
Kurucular bundan üç ay sonra Air Bed & Breakfast web sitesini biraz daha mükemmelleştirdi ve şanslarını yatırımcılarla denemeye karar verdi. Sitelerinin güçlü noktası kalacak yer ayırmanın sadece üç tıklama almasıydı. Bu da o zamanki geleneksel otel sitelerine kıyasla çok daha iyiydi. Ne var ki USP yatırımcıları hemen ikna olmadı. Tanıştıkları 15 melek yatırımcıdan sekizi fikri geri çevirdi ve geri kalanıysa dönüş bile yapmadı.
Chesky, Gebbia ve Blecharczyk şanslarını yeniden zorlamaya karar verdi. San Francisco'daki popüler etkinlikte gördükleri ilgiyi hatırlayarak, Denver'daki Demokratik Ulusal Kongre (DNC) sırasında bölgede otel odası sıkıntısı olacağını bilerek yeni ve iyileştirilmiş siteyi burada piyasaya sürmeyi seçtiler. İşe yaramıştı: Site üç günlük etkinlik boyunca 80 rezervasyon aldı.
Bu rezervasyonlar önemli bir dönüm noktası oldu ancak sitenin gelecekteki gelişimini finanse etmek için yeterli değildi. Chesky, Gebbia ve Blecharczyk siteyi kurarken harcadıkları 20.000 $'lık kredi kartı borcunu geri ödeyemedi. Girişimci kurucular fazladan nakit bulmak için düşünmeye başladılar. ABD'nin ünlü markaları Cheerios ve Cap'n Crunch'a dayalı tahıl kutuları tasarlamayı ele aldılar. Ancak onların kutuları 2020 Demokratik Ulusal Kongre'nin başkan adaylarını hedef alacaktı. Bir kutuya aday Obama ve diğer kutuya aday McCain'i koydular.
Üzerinde sahte logolar basılı 1.000 kutu ürettiler. Kutuların arka yüzünde sınırlı sayıda üretildiğini gösteren bir numara ve yeni açılan Air Bed & Breakfast sitesi hakkında bilgiler yer alıyordu. Gerilla pazarlama stratejileri mucizevi şekilde işe yaradı ve 1.000 kutunun tamamını kongre sırasında 40 dolardan sattılar. Bu da onlara işlerini büyütmek için kullanacakları 30.000 dolar yatırım sağladı.
Airbnb'de işler yürümüyor
Borçlarını ödeyen üçlünün Air Bed & Breakfast'a yatıracak pek bir şeyi kalmamıştı. Dolayısıyla yeniden en başa döndüler: Konferanstan sonra rezervasyonlar durdu, bu da siteyi destekleyecek para akışı olmaması demekti. Baştan beri tahıl planına şüpheyle yaklaşan Blecharczyk, bu kadarının yeterli olduğuna karar vererek danışmanlık işine geri döndü. Chesky ve Gebbia beş parasızdı ve sonraki adımın ne olacağından emin değillerdi.
Kasım 2008'e gelindiğinde ikili o zamanlar Justin.tv'nin CEO'su olan Michael Seibel ile yemeğe oturdular. Seibel onlara girişim destek programı olan Y Combinator'a başvurmalarını önerdi. Sistem, öz sermaye oranı karşılığında yeni işletmelere başlangıç parası ve tavsiye sunmak üzerine çalışıyordu. İkili şüpheciydi, ancak Seibel'in ısrarı sonrası başvuruda bulundular. Ocak 2009'da kendilerine bir alan verildi. Bu adım Blecharczyk'i işe geri dönmeye de ikna etti.
3 aylık destek program sırasında Chesky ve Gebbia, gelecek için bir miktar finansman sağlayabilecekleri umuduyla hem melek yatırımcılar hem de risk sermayesi firmalarıyla görüşmeyi sürdürdü. Tumblr, Twitter, Soundcloud ve Stripe gibi şirketlere yatırım yapan teknoloji sektörünün tanınmış risk sermayesi şirketi olan Union Square Ventures'ın kurucusu Fred Wilson ile tanıştılar. Ancak Wilson, hava yatağı temelli öneriye ikna olmadı ve ikiliyi geri çevirdi. Bu kararı daha sonra "büyük hata" olarak tanımlayacaktı.
Hayati değişiklikler
Şirket Mart 2009'da Y Combinator programını tamamladığında iki önemli değişiklik yapmıştı: Birincisi adını Air Bed & Breakfast'tan Airbnb'ye çevirdi çünkü önceki hava yatağı konsepti ya seviliyor ya da nefret ediliyordu. Ardından oda kiralama sistemini ortak oda fikrinin ötesine taşıdı. Özel alanlar sunmaya başladı. Hatta tüm bir evi ve daireyi dahil etmeye başladı. Airbnb'nin bugün sıkça bilinen benzersiz ağaç evleri, igloları, kuzyeleri ve özel adaları ilk kez o günlerde listelemeye açıldı.
Ertesi yıl şirket önemli bir kilometre taşına ulaştı: Risk sermayesi şirketleri Sequoia Capital ve Greylock Partners'tan 7,2 milyon dolarlık büyük bir Seri A yatırım fonu aldı. Bu noktada site 2008 lansmanından bu yana yaklaşık 700.000 konaklama rezerve etmişti ve gittikçe daha fazla ilgi görüyordu. Airbnb Şubat 2011'de milyon rezervasyona ulaştı.
Airbnb 2011 yılı boyunca yatırımcının ilgisini daha fazla çekmeye başladı. Aktör Ashton Kutcher bir yıl önce Mayıs ayında kurduğu risk sermayesi şirketi A-Grade Ventures ile şirkete yatırım yapacağını duyurdu. Ayrıca Airbnb'nin danışma kurulundaki Seibel arasına katıldı. İki ay sonra, Instagram ve Skype gibi şirketlere yatırım yapan teknoloji odaklı risk sermayesi şirketi Andreessen Horowitz liderliğinde ikinci finansman turu yapıldı. Airbnb buradan 112 milyon dolar topladı.
Airbnb bu süre zarfında uluslararası alanda genişlemeye başladı. Mayıs 2011'de, identikit (robot resim) hizmeti sunan ve Airbnb'nin Avrupa pazarına girişini başlatan Alman firması Accoleo'yu satın aldı. Ertesi yılsa Paris, Milano, Barselona, Kopenhag, Moskova ve Sao Paulo'da altı uluslararası ofis açtı.
Airbnb 2012 yılı boyunca Londra merkezli rakip Crashpadder ile şehir rehberi uygulaması NabeWise'ı bünyesine kattığı bir tür satın alma çılgınlığı başlattı. Bu satın alımlar Airbnb'nin yerel öneriler ve deneyimleri kapsayan bir kol oluşturmasını sağladı. Airbnb ayrıca yerel ev temizlik şirketleriyle anlaşarak Airbnb kullanıcılarına indirimli temizlik hizmeti imkanı sunmaya başladı. Böylece evlerin daha temiz olması da sağlanacaktı.
Airbnb yeniden tanımlanıyor
Airbnb Temmuz 2014'te birkaç aydır üzerinde çalıştıkları büyük bir yeniden markalaşma projesini duyurdu. Chesky bu projenin "şirketin tüm kimliğini ve ifadesini değiştireceğini" söyledi. Kullanıcı deneyimini basitleştirmek için web sitesi ve uygulama yeniden tasarlandı. Chesky ve Gebbia ayrıca Airbnb'ye farklı bir logo tasarladı ve logoda şirketin yeni mottosu olan "aidiyet" yansıtılmaya çalışıldı. Bélo adı verilen tasarımda elle çizilmiş A harfi, kalp ve konum iğnesinin bir karışımı kullanılıyor.
Logo değişikliği döneminde Airbnb 13 milyar dolar değere ulaşmıştı. Şirket, kısa süreli kiralamanın yasalarla sıkı denetimde olduğu veya tümüyle izin verilmediği şehirlerde milletvekillerinin dikkatini çekmeye başladı. Airbnb, 2015'te meşruiyetini kanıtlamak ve karını artırmak için otel vergisi almaya ve bunları şehirlere ödemeye başladı. Yıl sonuna kadar Amsterdam, San Jose, Chicago, Washington ve Paris'teki Airbnb mülklerinde kalan herkes artık vergi ödüyordu.
Aynı yıl San Francisco'daki seçmenler şehirdeki kiralamaları kısıtlamaya yönelik oy kullandı. Airbnb, şehir operasyonlarını finanse etmek için 12 milyon dolar vergi ödediğini ancak buna rağmen iyi karşılanmadığını söyleyerek hayal kırıklığını dile getirdi. San Francisco, aynı evde yaşamayan mülk sahiplerinin kısa vadeli kiralamalar yapmasını yasaklayan ilk şehir oldu. Düzenlemeye Airbnb yasası denildi ve 2018'de yürürlüğe girdi.
Mahkeme savaşları
2016 yılı şirket için yasal savaşlarla geçti. Ağustos ayında Barselona, turistlere yasadışı yollarla kiralanan evlere ceza getireceğini duyurdu. Bu da Airbnb'nin önemli para cezaları alabileceği anlamına geliyordu. İki ay sonra şirket benzer bir yasa nedeniyle New York City'ye dava açtı. Yasada ev sahipleri düzenlemeleri ihlal etmeleri halinde 7.500 dolara kadar para cezaları ödeyecekti. Airbnb davayı Kasım ayında çözdü. Anlaşmayla birlikte şehir, ev sahiplerine ceza verebilirdi ancak Airbnb'nin kendisine para cezası veremezdi.
Yasaklamalar Airbnb'yi engellemedi. 2017 yılında şirket ikinci bir satın alma çılgınlığına girdi. Üst düzey mülkler için Airbnb benzeri bir hizmet olan Luxury Retreats, seyahat erişilebilirliği girişimi olan Accomable ve bir adtech platformu olan AdBasis satın alındı. Airbnb, bir ödemenin 16 kullanıcıya kadar bölünmesine olanak tanıyan sosyal ödeme girişimi Tilt'i de satın almıştı.
Airbnb o yıl Mart ayında Aibiying adını verdiği Çin markasını piyasaya sürdü. Bu kelime "birbirini sevgiyle karşılama" anlamına gelir. Şirket ülkedeki yatırımını da ikiye katladı ve yerel iş gücünü üç katına, 180'e çıkardı. Çin'e açılan ABD şirketlerinin azı başarılı olur. Airbnb de burada ciddi rekabetle karşı karşıya. Airbnb'nin Çin eşdeğeri Tujia ülkede 300.000'den fazla mülke sahipken Airbnb 80.000'e sahip.
Pazar payı
Airbnb şimdilerde hizmetlerini Airbnb Plus gibi ek özelliklerle genişletiyor. Plus hizmeti ile sadece kalitesi incelenmiş evler sıralanıyor. Şirketin CEO'su Chesky'ye göre Airbnb şu anda gözünü havacılık sektörüne dikmiş durumda ve kendi havayolunu açmayı düşünüyor. Airbnb'nin bir de halka açılma planları var. Bu 35 milyar dolarlık çevrimiçi ev kiralama işi, kurucuların dairesindeki şişme yataklardan bu yana epey yol kat etti. Halka arzının yakın zamanda gerçekleşmesi bekleniyor.
