Önümüzdeki yüzyılda deniz seviyesinin yaklaşık 50 cm yükseleceği tahmin ediliyor. Bu da deniz seviyesinde bulunan ada uluslarının sonu anlamına gelebilir. Deniz canlı türlerinin neredeyse %25'ine ev sahipliği yapan mercan kayalıkları, artan okyanus sıcaklıklarının mercan ağarmasına (mercan beyazlaması) yol açması sebebiyle dünya çapında yok oluyor. Eriyen buzullar görünüşün gözle görülür ölçüde değişmesini sağlıyor. Örneğin Alaska'daki Muir Buzulu 1941'de buzdan bir dağ iken şu anda tamamen erimiş ve okyanusa karışmış durumda.
Dünya'dan Yok Olmadan Önce Görülmeye Değer Yerler
Yükselen deniz seviyeleri, çölleşme, şiddetli muson yağmurları, eriyen buzullar, okyanus asitlenmesi ve iklim değişikliği gezegenimizin görünümünü hızla değiştiriyor. Bizler belki de Dünya'nın el üstünde tutulması gereken bu yerlerini görebilecek son kuşağız. İşte Dünya'dan kaybolmadan önce değerinin daha iyi anlaşılması gereken yerler.
Büyük Set Resifi
2016'da Outside Dergi'si Büyük Set Resifi (Bkz: Resif nedir?) hakkında yazdığı yazıda 25 milyon yaşında olan bu resifin ölmüş olduğunu belirtti. Ancak bilim insanları (ve sosyal medya) bu muazzam doğa harikasının tam olarak ölü olmadığını hızla ortaya çıkardı. Yükselen okyanus sıcaklıkları, deniz kirliliği, okyanusların asitlenmesi ve siklonlar; sürekli olarak mercan resiflerini alt üst edip mercan beyazlamasına yol açmaktalar. Dolayısıyla tehlikede oldukları doğru, ancak hala yaşıyorlar.
348.700 km²'lik alana sahip bu resif son zamanlarda turistlerin "görmek için son şansınız" adı altında geldikleri bir yer oldu. Doğanın yaratmak için 8000 yılını verdiği bu resif, şimdi yok olmakla karşı karşıya.
Buzullar Ulusal Parkı
Yaklaşık 100 yıl öncesine kadar Amerika'nın Montana eyaletindeki Buzullar Milli Parkı'nda 150 kadar buzul vardı. Şu anda sadece 39'u durmakta ve onların da 2030 yılına kadar yok olması bekleniyor. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu ve Portland Eyalet Üniversitesi'nin yayınladığı verilere göre, küresel ısınma buradaki buzulların boyutlarını 1966'dan bu yana %85 oranında azalttı.
Park genelindeki buz kaybı parkın yüksek kesimlerindeki akarsu hacmini, suyun sıcaklığını ve akış zamanlamasını değiştirerek suda yaşayan canlılar üzerinde ekolojik etkilere sebep oluyor.
Parkı evi olarak gören bitki ve hayvan türlerinin çoğu soğuk suya ihtiyaç duymakta, yani parkın ekosistemi ve etrafındaki turizm endüstrisi buzullar eridiğinde kesintiye uğrayabilir. Boğa alabalığı gibi bir zamanlar sayıca daha çok olan bazı balık türleri, su sıcaklıklarının yükselmesi sebebiyle şimdiden azalmaya başladı. Eriyen karla beslenen akarsular her zamankinden daha erken sürede çekildiğinden (baharda yükselip yaz aylarının başında çekiliyor) çiftçilerin yaz sonu hasadına engel oluyor. Ayrıca New York Times Gazetesi'nin de belirttiği üzere bazı kayak alanları artık yeteri kadar kar olmadığı gerekçesiyle kapanıyor.
Venedik, İtalya
"Acqua alta" Venediklilerin şehri sular altında bırakan gelgitleri tanımlamak için kullandıkları "yüksek su" anlamına gelen bir tabirdir. Geçen yüzyılda aqua alta'nın sayısı neredeyse 10'u geçmezken şu anda 60'dan daha fazladır. Bu da birçok kişinin Venedik'in ne kadar daha suyun üzerinde kalacağını merak etmesine neden oluyor.
1966 yılındaki sel ile şehrin sokakları 1 metreden yüksek suyla doldu. 2009'daki bir diğer sel ise Venedik'i neredeyse 1,5 metre suyun altında bıraktı.
Yükselen deniz suyu seviyesi Venedik'in tek problemi değil. 2012 raporlarına göre yeraltı suyunun pompalanması İtalyan şehrinin her yıl 2 mm batmasına sebep oluyor.
Sahra Altı Afrika
9.3 milyon karelik bir alana sahip olan ya da bir başka deyişle dünyanın %8'lik bir dilimini kaplayan Sahra Çölü kutuplar sayılmazsa dünyanın en geniş çölüdür. Öyle ki Amerika kıtasını rahatlıkla içine alabilir. Ayrıca çöl, bazı tahminlere göre, her ay yaklaşık 1 km büyüyor. Bu hızla Kuzey Afrika'nın tamamını kaplayabilir ve kıtanın çevresini tamamen değiştirebilir.
Maldivler
En yüksek yer seviyesinden 2,3 metre ve deniz seviyesinden ortalama 1,5 metre yükseklikte olan Maldivler dünyanın deniz seviyesinden en az yüksekte olan ülkesidir. Hint Okyanusu'nda yer alır. 2100 yılına kadar deniz seviyesinin yaklaşık 45 cm yükselmesi ile ülkenin 1190 adasından %77'sini kaybetmesi bekleniyor. Deniz seviyesi 1 metre bile yükselse, beyaz kumdan oluşan plajlara sahip bu ülkenin tamamı okyanusla kaplanabilir.
Patagonya, Arjantin
Güney Amerika'nın el değmemiş güzelliği Patagonya iklim değişikliği nedeniyle yok olmakta. Yükselen sıcaklıklar ve azalan yağışlar nedeniyle 50 buzulunun çoğu hızlı bir şekilde eriyor. Güney Patagonya Buz Alanı dünyanın üçüncü en büyük tatlı su rezervidir. Dolayısıyla burada yaşamakta olan insanların ve hayvanların yaşam alanları da tehlikede.
Burası her ne kadar tamamen yok olmayacak olsa da, küresel ısınma devam ettikçe manzaranın tanınmayacak hale gelmesi kuvvetle muhtemel.
Bangladeş
Deniz seviyesine yakın olan Bangladeş'in Ganges Deltası hızla değişkenlik gösteren çeşitli iklim koşullarına sahip. Eğer deniz seviyesi 1 metre dahi yükselirse ülkenin neredeyse %50'si sular altında kalacak. Ayrıca Bangladeş Muson ikliminin tam kalbinde yer almakta. Sel, tropik siklon, hortum ve gelgit oyuğu gibi birçok doğal afet her yıl burada meydana geliyor ve trajik sonuçlar doğuruyor.
Dünyanın en yoğun nüfuslu ülkelerinden biri olan Bangladeş'te yaşayan birçok yoksul insan zorlu bir savaşla da karşı karşıya. New York Times'a göre, 2050'ye kadar yükselen deniz seviyesi ülkenin %17'sini kaplayacak ve 18 milyon insanı da yerinden edecek.
Ayrıca tıpkı Venedik gibi, Bangladeş de batıyor. Ülke, nehirleri çok kirli olduğundan, içme suyunun tamamını yeraltı suyundan elde ediyor. Yeraltından yapılan bu sürekli pompalama ülkenin iyice gömülmesine sebep oluyor. Yani deniz seviyesi yükselirken, Bangladeş daha da batıyor ve sel riskini arttırıyor. Kötü inşa edilmiş deniz duvarları sorunu daha da artırıyor.
Alaska Tundraları
Küresel ısınma Kuzey Kutbu'nu dünyanın geri kalanından iki kat daha hızlı ısıtmakta. Yani sıcaklıklar arttıkça Alaska'nın bu muazzam kuzey tundralarının yok olacağı kaçınılmaz bir gerçek. Ayrıca tundranın donmuş toprağı eridikçe ekosisteme zarar vermekle kalmayıp, ek karbon salınımına sebep olarak küresel ısınmayı hızlandırmakta.
Alaska'nın orta ve iç kuzey kesimlerinde son on yılda yaşanan sıcak kışlar yaklaşık 30.000 yıldır buz altında hapsolmuş organik maddeleri açığa çıkarmış oldu. Bu yüzey permafrost yapıdadır. İçerisinde yüzlerce metre alana yayılmış mamut kemikleri, çimler, toprak ve diğer taş döküntüler bulundu. Bunlar alanın bir zamanlar tüm yıl buz formunda kalan bozkır tundrası olduğunu gösteriyor. Artık donmuş haldeki bu toprak çözünüyor, buzlar eriyor ve alan yok oluyor.
Güney Avustralya
Tıpkı Sahra'da olduğu gibi çölleşme Güney Avustralya'yı da tehdit etmekte. Avustralya dünyada biyolojik anlamda en çeşitli 12 ülkeden ve en kuru topraklara sahip kıtalardan biri. Bölge genelinde su kaynakları hızla kurumakta. Ayrıca bu kuru topraklara sahip kıta, orman yangınlarının oluşumunu artırmakta, vahşi yaşamı ve yüzlerce evi tehdit etmekte.
Alpler
Avrupa'da bulunan Alpler, Rocky Dağları'ndan daha düşük rakımda olduğundan taşıdığı buzullar ve kayak merkezleri küresel ısınmanın etkilerine karşı daha duyarlıdır. Ünlü buzulların her yıl ortalama %3 buzun erimesiyle, 2050'ye kadar yok olacağı tahmin ediliyor. National Geographic'e göre bu sebeple içme ve sulama suyuna olan ihtiyaç artacak. Bu da kayaların daha fazla düşmesine neden olacak ve Avrupa kayak endüstrisini felce uğratacak.
