Dünya Geriye Doğru Dönseydi Ne Olurdu?

Dünya'nın ters yönde geriye doğru dönmesi kıtaların ve okyanusların boyutu, şekli ve konumu gibi topografya özelliklerini değiştirmezdi ana tamamen farklı iklim koşulları yaratırdı.

Yazar Burcu Kara
dünya saat yönünde dönse sonuçları

Milyarlarca yıldır Dünya, Güneş ile aynı yönde dönüyor. Peki ya bu yön tersine çevrilseydi? Dünya saat yönünde dönseydi neler olurdu? Bunun bazı cevapları arasında Kuzey Amerika'nın tamamen çölle kaplanması, Güney Amerika'daki geniş Amazon yağmur ormanlarının yerini kurak kum tepelerinin alması ve Orta Afrika ile Orta Doğu'nun yemyeşil ovalara bürünmesi var. Ancak hepsi bunlarla sınırlı değil.

Dünya Saat Yönünde Dönseydi Ne Olurdu?

Kış Mevsimleri Tamamen Dondurucu Soğuklarla Geçerdi

Çöllerin ve yağmur ormanlarının yer değiştirmesi Dünya'nın geriye doğru dönmesinin tek sonucu olmazdı. Aynı zamanda Batı Avrupa kışın yaşanması zor hale gelirdi. O kadar ki bu kışlar dondurucu soğuklardan ibaret olurdu.

Atmosfer Aşırı Oksijenle Dola ve İnsan Yaşamını Engellerdi

Güneş'in doğudan batması ve batıdan doğmasının yanı sıra fotosentez yoluyla oksijen üreten siyanobakteriler daha önce hiç görülmedikleri Hint Okyanusu'nda bulunmaya başlardı. Siyanobakteri ilk oksijen üreten canlı olarak bilinir. Sayılarının çok fazla olması atmosferi aşırı oksijenle doldurarak Dünya'yı insanlar için yaşanamaz hale getirebilirdi.

Amazon Ormanları Hızla Yok Olurdu

Bu fotoğraf Mısır'a değil Brezilya'ya ait olurdu.
Bu fotoğraf Mısır'a değil Brezilya'ya ait olurdu.

Okyanuslar, Güneş'in ısısını tüm Dünya'ya yayma görevi görüyor. Nemi, en kuru ve sıcak topraklardan uzaklaştırır ve dikenli ormanlara yağmur taşır. Atlantik'e ait önemli bir okyanus akıntısı olan ve Kuzey Amerika ile Avrupa'nın ısısını değiştirerek Dünya'nın iklimini belirleyen Atlantik Meridyonel Devinim Sirkülasyonu (AMOC) geriye dönen Dünya'da kaybolur, farklı bir tanesi Kuzey Pasifik Okyanusu'nda başlardı. Çöller Afrika ve Avrasya'da değil Brezilya'da görülür, Amazon ormanları kum tepeleri halini alırdı.

Dünya, Güneş etrafındaki bir yıllık yörüngesi boyunca Kuzey Kutbu'ndan Güney Kutbu'na uzanan eksen üzerinde her 24 saatte bir tam dönüş yapar ve saatte yaklaşık 1.670 km hızla döner (saniyede 460 metre). Kuzey Kutbu'nun yukarısından bakıldığında Dünya'nın dönüşü saat yönünün tersinedir (prograd) ve batıdan doğuyadır. Bu dönüş yönü Venüs ve Uranüs dışındaki tüm gezegenlerde aynı.

Dünya dönerken oluşan momentumdan gelen çekme ve itme kuvveti okyanus akıntılarına yön veriyor ve atmosferden doğan rüzgar akışı ile birleştiğinde Dünya'nın iklim modelini oluşturuyor. Bol miktarda yağmur alan nemli ormanlar veya nem ve yağmurdan uzak çorak araziler bu sayede var.

Dünya Daha Yeşil Bir Yer Olurdu

Dünya'nın ters yönde geriye doğru dönmesi kıtaların ve okyanusların boyutu, şekli ve konumu gibi topografya özelliklerini değiştirmiyor. Ancak tamamen farklı iklim koşulları yaratıyor. Bu yeni rotasyon, okyanus akıntılarının ve rüzgarların kıtalarla farklı şekilde etkileşime girmesine neden olarak Dünya genelinde iklimi değiştiriyor.

Dünya'daki böyle bir değişikliği simüle etmek için simülasyondan yararlanılır. Prograd yerine retrograd harekete geçişi yansıtmak adına Güneş'in dönüş yolu tersine çevrilir—böylece Dünya'nın dönüşü de tersine olur. Ayrıca görünmez bir kuvvet olan Coriolis etkisini de aksi yöne çevirmek gerekir—dönen kürenin yüzeyinde hareket eden nesnenin hissettiği karşı itiş kuvveti.

Simülasyonlar, ters yönde dönen Dünya'nın iklim sisteminde meydana gelebilecek birkaç bin yıllık değişikliği gösterebiliyor.

Sonuçlar, geriye doğru dönen bir Dünya'nın normalde olduğundan daha yeşil bir yer olacağı yönündedir. Dünya'daki çölün yüzey alanı 42 milyon kilometre kareden 31 milyon kilometre kareye düşer. Eski çöl alanlarının yarısından fazlasında otlar filizlenir ve diğer yarısında ise odunsu bitkiler ortaya çıkar. Yani saat yönünde dönen Dünya'da daha fazla bitki örtüsü daha fazla karbon depolayıp yine daha fazla oksijen üretirdi.

Güneydoğu ABD, güney Brezilya, Arjantin ve kuzey Çin gibi bugün hiç çöl görülmeyen noktalarda ise çöller oluşurdu.

İklim ve Coğrafyada Değişiklikler

tersine dönün dünyadaki iklim değişikliği
Geriye dönüşün yol açtığı küresel iklim değişikliği. (Görsel: Florian Ziemen)

Dönüş yönündeki değişiklik aynı zamanda küresel rüzgar modelini tersine çevirerek subtropik enlemde ve orta enlemde sıcaklık değişiklikleri yaratırdı; kıtaların batı sınırları soğurken doğu sınırları ısınırdı ve kuzeybatı Avrupa'da kışlar önemli ölçüde daha soğuk hale geldi. Okyanus akıntıları yön değiştirerek denizlerin doğu sınırlarını ısıtır ve batı sınırlarını soğutmaya başlardı.

Meridyonel Devinim Sirkülasyonu'nun (AMOC) ortadan kaybolmasını hatırlayın. Bu kez benzer ancak daha güçlü bir akıntı Pasifik'te başlar, tüm ısıyı doğu Rusya'ya taşır ve Rusya en soğuk ülke olmaktan çıkardı. Yukarıdaki haritada görüldüğü gibi geriye dönüşle birlikte Afrika ve Orta Doğu'daki (sağda) mevcut çöl kuşağı Amerika'ya (solda) taşınıyor. Türkiye'de ise iklim bozkırdan tam nemli hale geliyor.

Dünya'nın geriye dönüşünde ortaya çıkan en ilgi çekici değişiklik belki de Sahra Çölü'nün yeşile bürünmesidir.

Depremler ve Volkanik Faaliyetlerde Artış Yaşanırdı

Dünya'nın dönüşü, gezegenin yüzeyindeki ağırlık ve basınç dağılımını etkiler. Dönüş yönünün tersine çevrilmesi, gezegen yeniden ayarlanmaya çalışırken sismik ve volkanik faaliyetlerin artmasına neden olabilir.