Muhammed Ali'nin hayatından ve başardıklarından bahsedelim. Muhammed Ali, tarihte en fazla şampiyon ve üst düzey rakip yenen ağır sıklet şampiyonudur. İlk adı Cassius Marcellus Clay Jr. olan Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Muhammed Ali, ağır sıklet şampiyonasını üç kez kazanan ilk profesyonel boksördür. Bu unvanını 19 kez başarıyla savundu. Siyasi ve dini görüşleriyle dünyanın dört bir yanındaki Afrikalı Amerikalı erkeklere ve kadınlara liderlik etti ve örnek oldu. Birçokları tarafından dünyanın en iyi atleti olarak kabul edilir. 37 nakavt ve 5 mağlubiyetle 56 galibiyet aldı. Rekoru başkaları tarafından kırıldı ancak rakiplerinin kalitesi ve kariyerinin zirvesinde gösterdiği performansı onu boks ölümsüzleri arasına yerleştirdi.
Muhammed Ali'nin hayatı
Muhammed Ali, Cassius Marcellus Clay Sr. ve Odessa Grady Clay'in iki oğlunun ilki olarak Kentucky, Louisville'de 17 Ocak 1942'de doğdu. Babası, oyunculuk yapmayı, şarkı söylemeyi ve dans etmeyi seven bir tabela ressamıydı; annesi aileye destek için temizlikçi olarak çalışıyordu. Annesi, dede tarafından İrlanda kökenliydi. Kentucky ırkçılığın zirvede olduğu eyaletlerden biriydi. Jim Crows kanunları farklı okul ve lokantalarda bulunmak gibi günlük hayatta siyahları beyazlardan ayırıyordu.
Ali 12 yaşında boks yapmaya başladı. Bisikleti çalınmıştı ve hırsızlığı Joe Martin adında bir polise bildirdi. Polise, hırsızı pataklamak istediğini söyledi. Joe yakındaki bir gençlik merkezinde boks dersleri veriyordu. Ali'ye önce nasıl dövüşeceğini öğrenmesi gerektiğini söyleyerek onu boks denemeye davet etti ve çok geçmeden yeteneğini gördü. Boyutlarındaki diğer boksörlerden daha hızlıydı. Yumruk atar ve daha rakip yanıt vermeden geri çekilebilirdi.
Martin bir gün Ali'yi kendi yerel televizyon programı olan "Yarının Şampiyonları"nda gösterdi ve ardından onun Louisville'deki Columbia Spor Salonu'na gönderdi. Fred Stoner adında bir Afrikalı Amerikalı antrenör burada Ali'ye boksun bilimini öğretti. Ali'nin öğrendiği pek çok şey arasında, bir dansçının zarafeti ve kolaylığı ile hareket etmek de vardı. Okul eğitimi zarar görmesine rağmen tüm zamanını boksa adadı ve istikrarlı bir şekilde gelişti.
"Kelebek gibi uç, arı gibi sok"
Muhammed Ali gençken hem ulusal Amatör Atletizm Birliği (AAU) hem de Altın Eldiven şampiyonluğunu kazandı. 105 amatör dövüş yaptı ve sadece 5 kez yenildi. 18 yaşındayken hafif sıklette altın madalya aldı ve dünyanın en iyi hafif sıklet boksörleri arasında gösterildi. İtalya, Roma'da düzenlenen 1960 Olimpiyat Oyunları'nda yarıştı. Tüm rakiplerini yenerek altın madalya aldı ve evine döndüğünde Amerikan kahramanı gibi muamele gördü. Bundan sonra profesyonel boksör olmaya karar verdi. Kendisine Louisville Sponsorlar Grubu adlı bir milyoner grubundan sözleşme teklif edildi. O zamanlar profesyonel bir boksörün imzaladığı en büyük kontrat oldu.
Ali'nin özelliği hızı, muhteşem yumruk gücüyle birleştirmesiydi. Bu sayede art arda zaferler aldı. Yardımcılarından biri onun "kelebek gibi uçma ve arı gibi sokma" yeteneğine sahip olduğunu söyleyecekti. Kuvvetliydi ancak asıl silahı hızındaydı. Yumruğu bedeniyle sindirmekten ziyade ondan tümden kaçınır ya da savuştururdu. Rakibi yumrukladıkça ünlü ayak hareketlerini yaparak dans eder ve asla yanıt vermesine fırsat sunmazdı. Bazen kollarını indirir ve rakibin vurmasını bekler, ardından savuşturur ve atağa geçerdi. Üstün dayanıklılığı tüm bunları 15 rount yapmasını sağlıyordu.
Ali'nin kendine özgü övünme, kafiye yapma ve güven ifade etme tarzı, dünya ağır sıklet boks şampiyonası için yarıştığı bir zamanda onu medyada büyük ilgi odağı haline getirdi. Önündeki dövüşlerde alacağı zaferleri anlatan şiirler yazmaya başlamasıyla "Louisville Lip" lakabını aldı. Bir dövüşçü olarak özverisi ve becerisi karşılığını verdi: Şubat 1964'te henüz 22 yaşındayken ağır sıklet dünya şampiyonluğu maçında 32 yaşındaki Sonny Liston ile karşılaştı ve onu yendi. Ali rakiplerini sık sık nakavt ederdi ve Liston bir kez yere düşürdükten sonra 7. rounta çıkmayı reddetti.
Müslüman oluşu ve isim değiştirmesi
Müslüman konuşmacı Malcolm X'ten (1925–1965) esinlenen Muhammed Ali, Siyah Müslüman inancını (ayrı bir Siyah Ulusu ele alan bir grup) benimseye başladı ve adını Cassius X olarak değiştirdiğini duyurdu. Bu dönemde sivil haklar için mücadele zirvedeydi ve Müslümanlar Afrikalı-Amerikalı toplumunda tartışmalı ancak önemli bir güç olarak ortaya çıkmıştı. Tarikatın Müslüman lideri Elijah Muhammed (1897–1975) daha sonra ona "Tanrı'nın sevdiği" anlamına gelen Muhammed Ali adını verdi. Ali, Mayıs 1965'teki ilk unvan savunma maçında Sonny Liston'u ilk turda nakavtla yendi. Çoğu kişi Muhammed Ali'nin nakavt getiren yumruğuna hayalet yumruk dedi çünkü o kadar hızlı ve güçlüydü ki dövüşü izleyen çok az kişi yumruğun atıldığını görebildi. Ali bundan sonra şampiyonluk unvanını 8 kez daha başarıyla savunacaktı.
Muhammed Ali Nisan 1967'de Vietnam Savaşı sırasında askerlik hizmetine alındı (Komünist Kuzey Vietnam'ın Güney Vietnam'ı ele geçirmesini engellemek için 1957-75 yılları arasında verilen başarısız bir savaştı). Siyah Müslüman dininin bir bakanı olarak askerlik hizmeti vermek zorunda olmadığını söyledi.
Basın onu vatansever olmamakla eleştirdi ve New York Eyaleti Atletizm Komisyonu ve Dünya Boks Derneği boks lisansını askıya aldı, dahası ağır sıklet unvanını iptal etti. Muhammed Ali, Sports Illustrated dergisine "Unvanımdan, servetimden, belki geleceğimden vazgeçiyorum. Birçok büyük adam dini inançları için test edildi. Bu testi geçersem her zamankinden daha güçlü çıkacağım." Ali devamında beş yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak temyiz üzerine serbest bırakıldı ve hapis cezası kararı üç yıl sonra ABD Yüksek Mahkemesi tarafından iptal edildi. Tüm bunlar siyahlara ve Müslümanlara bir göz dağıydı.
Ringe geri dönüş
Muhammed Ali cezasının iptal edilmesiyle 3 yıl sonra 1970'de ringe döndü. En ünlü dövüşlerinden bazılarını bu yıllarda yaptı. 1970'te Jerry Quarry'yi yendi. Ali (31-0) unvanının alınmasından beş ay sonra yeni ağır sıklet şampiyonu olan Joe Frazier (26-0) ile karşılaştı. Maça "Yüzyılın Maçı" ismi verilmişti ancak ona yenildi. Kariyerinde aldığı ilk yenilgiydi. 15 rount sürmüş ve puanla kaybetmişti.
Bir sonraki şampiyonluk serisinde George Foreman 1973'te Frazer ile karşı karşıya geldi. Frazer, Ali'yle karşılaşmayı çok istiyordu ancak Foreman'a yenildi. 1974'te Zaire'de düzenlenen şampiyonluk maçında Ali (44-2), Foreman'ı (40-0) 8. rountta nakavtla yendi ve ilk kez şampiyonluğunu geri kazandı. Ali maçı "Ormanda gümbürtü" sözüyle yorumladı. Zaire diktatörü maçın ülkesinde oynanması için her iki tarafa 5 milyon $ ödemiş ve maç ABD'de izlenmesi için gece 4'te yapılmıştı.
Ali ile Frazier bundan sonra birkaç kez daha karşılaştılar. İlki 1974'te New York'ta düzenlendi ve ardından 1975'te Filipinler'de Ali'nin "Manila'da Thrilla" dediği bir başka maç yapıldı. Ali, her iki karşılaşmayı da kazanarak dünya ağır sıklet şampiyonu unvanını korudu. Sports Illustrated dergisi 1975'te Muhammed Ali'yi "Yılın Sporcusu" ilan etti.
Ali artık "rope-a-dope" adını verdiği yeni bir boks stili kullanıyordu. Dinlenirken, rakiplerinin kendilerini yıpratmasına izin veriyordu. Genellikle iplere dayanarak dinlenirdi ve sonraki rountlara doğru güçlüce saldırmaya başlardı. Ali, unvanını 10 kez daha başarıyla savundu. Şubat 1978'de Nevada, Las Vegas'ta Leon Spinks tarafından yenilinceye kadar şampiyonluğu elinde tuttu. Ancak Ali 7 ay sonra Louisiana, New Orleans'ta Spinks'i yendi ve ağır sıklet unvanını geri kazandı. Tarihte ağır sıklet şampiyonasını üç kez kazanan ilk boksör oldu. Boks kariyerinin sonunda Parkinson hastalığına yakalandı (kaslarda titreme ve güçsüzlükle sonuçlanan bir sinir sistemi hastalığı) ve artık yavaşladı. Toplamda 61 kez dövüşen Muhammed Ali son dövüşünü 1981'de yaptı. Trevor Berbick'e yenildikten sonra emekli oldu.
Devlet adamı olarak rolü
Boks kariyeri sona eren Muhammed Ali artık sosyal amaçlara ve siyasete dahil oldu. Jimmy Carter (1924-) ve diğer Demokrat parti adayları için kampanya yürüttü ve yoksulluk ve çocukların ihtiyaçlarını ele alan çeşitli siyasi amaçların tanıtımına katıldı. Hatta 1985'te Lübnan'da kaçırılan dört Amerikalının serbest bırakılmasını sağlamaya çalıştı. Sonuç olarak imajı değişti ve bir devlet adamı olarak saygı görmeye başladı. Atlanta, Georgia'daki 1996 Yaz Olimpiyat Oyunları'nda ABD ve dünya, açılış törenlerinde Olimpiyat meşalesini yakması için Ali'yi seçerek onu onurlandırdı.
Muhammed Ali, Parkinson hastalığının ağır etkilerinden muzdarip olmaya devam ettiği zamanda bile halkın gözü önünde kaldı. 1998'de Florida'nın Boca Raton kentinde katıldığı deneysel tedavi programından ayrıldığını duyurdu. Program liderinin kendi adını reklam için haksız yere kullandığını iddia etti. 1999'da Wheaties mısır gevreği kutusunda görünen ilk boksör oldu. O yıl daha sonra, boksun iş yönüne dikkat çeken yeni bir yasayı destekledi. 11 Eylül 2001'de Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan terörist saldırısından sonra ABD'nin Müslüman inancına dost kaldığını göstermek için Müslüman ülkelerde yayınlanacak 60 duyuru kaydetmeyi kabul etti. 2005'te Başkanlık Özgürlük Madalyası aldı.
Muhammed Ali ile ilgili birçok belgesel ve kitap yayımlandı ve Ali'nin hayatını anlatan ilk film Aralık 2001'de vizyona girdi. Son olarak 2019'da yeni bir belgeseli yayımlandı. Kendisine dair dair bazı ilginç noktalar şöyledir:
- 22 profesyonel ağır sıklet şampiyonası maçına çıktı.
- Dört kez evlenmiş ve dokuz çocuğu olmuştur.
- En küçük kızı Laila Ali, 24-0'lık rekorla namağlup profesyonel bir boksör olmuştur.
- 1960'dan 1981'e kadar eğitmeni Angelo Dundee oldu. Dundee ayrıca Sugar Ray Leonard ve George Foreman ile çalıştı.
- Bir keresinde Sonny Liston'un "ayı gibi" koktuğunu ve "onu bir hayvanat bahçesine bağışlayacağını" söyledi.
- Associated Press tarafından 20. yüzyılın 1 numaralı ağır sikleti seçildi.
