Perseverance Mars Görevi Hakkında Merak Edilenler

NASA yeni Mars 2020 görevi ile Perseverance gezginini saatte 86.870 kilometre hızla hareket eden Mars'a başarıyla indirdi. Peki Perseverance gezgini ile Mars'ta ne amaçlanıyor? NASA'nın Mars'ta başlattığı en yeni görev, Kızıl Gezegen'de yaşamı keşfetmenin anahtarı olabilir. Son teknoloji aletler ve devrim niteliğinde teknolojisiyle Perseverance (Azim) gezgini görevin kilit noktasını oluşturuyor.

NASA'nın 2020 Mars Görevi Nedir?

Robotik kaşif Perseverance, NASA'nın devam eden Mars 2020 görevinin bir parçası olarak Mars'a indirildi. Gezgin Mars yüzeyini keşfetmek üzere tasarlandı ve gezegendeki geçmiş ve şimdiki yaşamın izlerini arayarak NASA'nın Mars Keşif Programı'ndaki bilim hedeflerine katkı sunacak.

Gezgin 2 yıllık görevi boyunca yaşam belirtileri aramak dahil olmak üzere Mars'ta çok sayıda bilimsel görev de gerçekleştirecek.

NASA bundan önce Curiosity (Merak) gezginini Mars'a göndermişti ve gezgin çalışmaya ve hayati bilimsel veriler göndermeye devam etse de Perseverance NASA'nın Mars gezegenindeki yeni alanları keşfetmesini ve gelecekte Mars'a gönderilecek insanlar için uygun teknolojiyi test etmesini sağlıyor. Görevin temel detayları şöyle:

• Gezginin adı: Perseverance
• Fırlatma tarihi: 30 Temmuz 2020
• İniş tarihi: 18 Şubat 2021
• İniş yeri: Jezero Krateri, Mars
• Görev süresi: En az bir Mars yılı (687 Dünya günü)

Perseverance Gezgininin Anlık Konumu

Perseverance gezgininin şu anda nerede olduğunu NASA'nın güneş sistemi simülatörünü kullanarak takip edebilirsiniz. Simülatör gezegenlerin, uyduların ve uzay aracının konumunu belirlemek için canlı veriler kullanıyor.

• Mars 2020'nin mevcut konumu

Perseverance, 45 km genişliğindeki Jezero Krateri'ne indi. NASA'nın diğer gezgini Curiosity'nin iniş yeri olan Gale krateri gibi, Jezero bir antik göl ve nehir deltası alanıdır. Su, Dünya'daki bilinen tüm yaşam biçimlerinin kaynağı olduğundan ister bugün ister antik zamanlardan geliyor olsun Mars'ta bulunabilecek herhangi bir su, yaşamı bulmak için iyi bir yer olabilir.

Tıpkı jeologların Dünya'daki belirli bir bölgenin etrafından kaya örnekleri toplaması gibi, Perseverance da detaylı bir 'kimya seti'ne sahip ve topladığı sonuçları dünyadaki bilim insanlarına getirecek.

Perseverance Gezgini Ne Kadar Büyük?

NASA'nın 3 metre uzunluğunda ve 2,7 metre genişliğindeki Perseverance gezgini küçük bir araba büyüklüğünde. Ondan yaklaşık 100 kg daha ağır olmasına rağmen boyut olarak NASA'nın Curiosity Rover'ına yakın.

• Uzunluk: 3 m
• Genişlik: 2,7 m
• Yükseklik: 2,2 m
• Ağırlık: 1050 kg

Perseverance ile Curiosity Farkı

Her iki gezginin genel tasarımı benzer ve buna arkaya yerleştirilmiş güç kaynağı olan radyoizotop termoelektrik jeneratörü de dahil. Ancak Perseverance daha büyük, daha dayanıklı ve yetenekli. Sadece birkaç santimetre uzun olmasına rağmen 100 kg daha ağır ve bunda arkasındaki robotik kolun ucunda bulunan taretin oynadığı rol büyük. Toplamda 23 olmak üzere Curiosity'den 5 daha fazla kamerası var. Ana kamerası hala 2 MP ve bu kez 28-100 mm optik zumu var. Dahası, ilk kez birkaç mikrofonla geliyor ve bizlere Mars'taki sesin nasıl olduğunu gösterecek.

Mars'ta Hayat Arayışı

Kesinlik belirtmek zor ancak ihtimaller var. Mars'ta yaşam arayışı Mars 2020 görevinin temel hedeflerinden biri. NASA'ya göre, "Görev, yalnızca Mars'taki yaşanabilir koşulların geçmişten gelen işaretlerini aramakla kalmıyor, aynı zamanda geçmiş mikrobiyal yaşamın işaretlerini de arayarak bir sonraki adımı atıyor."

Mars 2020 görevindeki dört bilimsel hedef Mars'ta yaşam belirtilerini aramakla ilgili. Gezgin gelecekte insanların Mars'ta yaşamasına ön ayak olabilir çünkü üzerindeki aletlerden biri Mars atmosferinden oksijen üretmek için tasarlandı.

Perseverance Mars'ta Ne Yapacak?

Perseverance, geçmiş ve şimdiki yaşamın işaretlerini arayacak ve Mars'taki gelecek insan görevlerine yardımcı olacak yeni teknolojileri test edecek.

Yeni Mars gezgininin dört temeli hedef var:

• Mars'ta hayat olup olmadığını belirlemek: Mars'ın bir bölgesinde çalışan Perseverance, yaşam için elverişli olabilecek korunmuş yaşam belirtilerini arayacak.
• Mars'ın iklimini sınıflandırmak: Gezginin üzerindeki araçlar Mars'taki iklim koşullarını inceleyecek ve Curiosity gezgini tarafından yürütülen araştırmaya dayanarak gezegenin bir zamanlar yaşanabilir olduğuna dair antik işaretler arayacak.
• Mars'ın jeolojisini sınıflandırmak: Gezginin içinde bulunan özel delme aracı, kaya örnekleri toplamasını, mühürlemesini ve saklamasını sağlayacak. Bu örnekler Mars'a yapılacak sonraki görevle Dünya'ya getirilecek ve çok daha ayrıntılı incelenecek.
• Mars'ın insan keşfine hazırlanmak: Perseverance, Mars atmosferinden oksijen üretmeyi hedefleyen deneysel bir teknolojiye sahip. Eğer işe yararsa Mars'ta yapılacak insanlı görevlerin önünü açabilir.

Perseverance gezgini bu amaçla her biri farklı deneyler gerçekleştirmeye ve yeni teknolojileri test etmeye yarayan bilimsel araçlarıyla donatılmış durumda.

Perseverance'in Taşıdığı Bilim Araçları

Perseverance, aşağıdakiler dahil Mars'ta kullanmak üzere yedi bilimsel araca sahip. Aynı zamanda bir astronot giysisi materyali taşıyor ve giysinin zorlu Mars ortamına dayanıp dayanmadığını test edecek.

• Mastcam-Z: Panoramik ve stereoskopik görüntü alabilen renkli kameralar. Mars yüzeyinin güzel fotoğraflarının çoğu bu kameralardan gelecek.
• SuperCam: Gezicideki kolun ulaşamadığı alanlardaki kayaların ve toprakların bileşimi bu kamera, kaya buharlaştırıcı lazer ve spektrometre ile tanımlanacak.
• SHERLOC: Dedektif adaşı gibi Perseverance'ın yakın menzilli bir mikroskobik kamera ve spektrometresi var. Organik molekülleri tespit etmek için özel olarak tasarlanmış, ayrıntılı bir analiz aracı. Kayanın sadece birkaç santimetre içine girmesi yeterli oluyor. SHERLOC ayrıca uzay giysisi malzemelerini test edecek sistemin ta kendisi.
• PIXL: Kayaların bileşimindeki ve dokusundaki çok küçük ölçekli (tuz skalası gibi) değişiklikleri tespit etmek için X-ışını floresans spektrometresi taşıyor. Bir başka mikroskobik analiz aracı.
• RIMFAX: Gezginin altındaki yüzeyin 10 metre içinde bulunan su veya buzu algılayabilen, yere nüfuz eden bir radar.
• MEDA: Sıcaklığı, basıncı, nemi, rüzgar hızını ve yönünü ve atmosferik toz özelliklerini ölçen bir sensör grubu.
• MOXIE: Mars atmosferindeki havayı (%96 CO₂) oksijene dönüştürmeye çalışacak. İşlemde 800 derece sıcaklığa çıkan elektrolizör kullanılacak. Yan ürün olarak karbon monoksit oluşacak. Moxie, NASA'nın aktardığı üzere ters yönde çalışan bir yakıt hücresine benziyor. Teknoloji kendini kanıtlarsa bir gün insanlar bu havayı solumak ve roket yakıtı yapmak için kullanabilir.
• Örnek Önbellekleme Sistemi: Özgün adı Sample Caching System olan bu gereç Mars yüzeyinden örnekler almaya, onları analiz etmeye ve Mars yüzeyinde depolamaya yarıyor. Bu örnekler mühürlenecek ve yaklaşık 10 yıl içinde başka bir robot Mars'a gelerek onları topraktan çıkaracak ve bir rokete koyup Dünya'ya fırlatacak.

Mars'ta Oksijen Üretimi

Gezgin, MOXIE (Mars Oksijeni Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi) adı verilen deney ile Mars atmosferinde karbondioksitten oksijen üretmeye çalışacak. Atmosferden oksijen üretilebilirse hem gelecekteki insan görevlerinde hem de ulaşım sistemleri gibi teknolojilerde kullanılabilir.

Mars Helikopteri: Ingenuity

Perseverance, Ingenuity adında küçük bir otonom helikoptere sahip. Helikopter Mars'ın ince atmosferinde (Dünya'nın %1'i) ve zayıf yer çekiminde (Dünya'nın %40'ı) uçabilecek şekilde tasarlandı. Eğer başarılı olursa gelecekteki Mars görevlerinde yüzeyin daha hızlı keşfini sağlayacak bir teknoloji. Ingenuity'nin 30 günlük bir süre boyunca beş uçuş yapması planlanıyor. Helikopter herhangi bir bilim çalışması yapmayacak çünkü birincil amacı Mars atmosferinde kontrollü otonom uçuşun mümkün olduğunu kanıtlamak. Ancak bazı harika fotoğraflar da çekecek.

Perseverance Mars'ta Nereye İniş Yaptı?

Araç hedeflendiği gibi Jezero kraterinin dibine indi. Burası Isidis adı verilen çok daha büyük bir havzanın kuzeybatı kenarında bulunan 50 km çapında bir krater. Slav dillerinde "Jezero" göl anlamına gelir. Jezero, büyük bir göl gibi göründüğü için (yörünge görüntülerine dayanarak) seçildi, içine uzanan nehir yatakları var ve Dünya'da olduğu gibi nehir deltaları görülüyor. Perseverance yukarıda görüldüğü gibi nehir deltasına yakın iniş yaptı.

Perseverance Nasıl İniş Yaptı?

Curiosity'nin 2012'deki inişine çok benzer bir iniş gerçekleşti; devasa bir paraşüt açıldıktan sonra Skycrane sistemi serbest bırakıldı ve hız ters roketlerle düşürülerek uzay aracı Mars yüzeyine yavaş indirildi. İniş stratejisindeki en büyük gelişme, ilk kez motorlu alçalma aşamasında ideal iniş noktasına ulaşırken aktif olarak görsel yerelleştirme kullanılması oldu.

Mars Ne Kadar Uzakta?

Hem Mars hem de Dünya, Güneş'in etrafındaki bir yörüngede dönüyor. Dünya'nın yörüngesini tamamlaması 1 Dünya yılı sürerken Mars 2 yılın biraz altında kalır. Bu nedenle, Dünya ile Mars arasındaki uzaklık her ikisi de yörüngenin aynı kısmındayken 55 milyon kilometre ve zıt kısmındayken (Güneş'in her iki yanında) 400 milyon kilometre oluyor. Ortalama uzaklık 225 milyon kilometre denebilir.

Bilim adamları ve mühendisler Mars görevlerini planlarken roketin fırlatılacağı zamanı buna göre belirliyor. Böylece Mars'a yolculuk mümkün olduğunca kısa sürüyor. Bu zaman genellikle Mars ve Dünya'nın neredeyse birbirine en yakın noktalarda olduğu zamandır.

Mars'a Yolculuk Süresi

Fırlatma zamanını seçerken Dünya'nın o andaki hareketine de bakılıyor. Dünya'nın dönüş hareketi uzay aracının daha fazla hız kazanması için kullanılır ve bir uzay aracı böylece Mars'a 8 ay içinde ulaşabilir. Şu var ki uzay aracının aldığı yol aslında Mars ile Dünya arasındaki minimum mesafeden çok daha uzun çünkü uzay yolculuğu nadiren düz çizgide gerçekleşiyor; uzay araçları hızlanmak için gezegenlerin yörüngelerini kullanır.

Perseverance 30 Temmuz 2020'de fırlatıldı ve yanında üç ayrı Mars sondası daha gönderildi. Bir sonraki Mars fırlatması 8 Aralık 2022'de yapılacak ve bu tarihte en az bir sonda gönderilmesi bekleniyor.

Perseverance Hakkında Sık Sorulanlar