İnsanlık tarihini değiştiren icatlara göz atalım. Birbirinden çeşitli öncü icatlardan cesur bilimsel ve tıbbi ilerlemelere kadar, insanlık tarihinin akışını değiştiren yeniliklere dair daha fazlasını öğrenme zamanı. Bu yenilikler arasında matbaa, pusula, kağıt para birimi, çelik, atın evcilleştirilmesi, elektrik ışığı ve çok daha fazlası bulunuyor.
Matbaa
İnternetin yükselişine yüzyıllar kala, bilginin yayılması ve demokratikleştirilmesi üzerine en büyük yeniliği Johannes Gutenberg'in matbaa makinesi yaptı. Almanya, Mainz'da 1440 civarında geliştirilen makine kurşun alaşım tipi parçaların hızlı üretimine izin veren yeni bir kalıbın kullanımıyla ve mevcut pres sistemini geliştirmesiyle ortaya çıktı. Kitapları seri biçimde kopyalamayı sağlayan bu yöntem tek bir baskı makinesinin günde 3.600 sayfaya kadar baskı yapmasını sağladı. 1500'e gelindiğinde Avrupa'da 1000'den fazla Gutenberg baskı makinesi faaliyet gösteriyordu ve 1600'e gelindiğinde 200 milyondan fazla yeni kitap basıldı.
Matbaa, kitapları hem alt sınıf için uygun fiyatlı hale getirdi hem de Aydınlanma Çağı'nın kıvılcımını attı ve yeni ve genellikle tartışmalı fikirlerin yayılmasını kolaylaştırdı. 1518'de Alman keşiş Martin Luther'in takipçileri onun Protestan Reformu'nu başlatan ve Otuz Yıl Savaşı (1618-48) gibi çatışmaları körükleyen ufuk açıcı çalışması "Doksan Beş Tez"i kopyalamak ve yaymak üzere matbaayı kullandı. Matbaa, devrimlerin, dini ayaklanmanın ve bilimsel düşüncenin tetiklenmesinde o kadar etkili olduğu ki, Mark Twain şöyle yazacaktı: "Bugün dünya ne ise, iyi veya kötü, onu Gutenberg'e borçlu."
Pusula
Manyetik pusula yerini uydu ve küresel konumlandırma sistemine bırakmış olabilir ancak pusulanın navigasyon (denizcilik) ve keşif üzerindeki etkileri tahmin edilemez boyuttadır. İlk olarak Çin'de icat edilen pusulalar, 14. yüzyılda birincil seyir aracı olarak denizcilerin astronomik araçlarının yerini aldı. Pusula, kaşiflere dünya okyanuslarını aşmada güvenilir bir yöntem oldu. Pusula, Keşif Çağı'nı ateşleyen ve daha sonra Avrupa'ya Sanayi Devrimi'ni başlatan zenginlik ve gücü sunan dönüm noktası oldu. En önemlisi de pusula, önceleri dünyaya kapalı kültürlere karşı hem barışçıl hem de düşmanca etkileşimlere yol açtı.
Kağıt Para Birimi
İnsanlık tarihinin büyük bölümünde para, değerli metaller, madeni paralar ve hatta çiftlik hayvanı veya sebze gibi ham maddeler biçiminde oldu. Kâğıt paranın başlangıcı, yeni ve cesur bir çağı araladı—insanların, özgün değeri olmayan bir nesneyle mal ve hizmet satın alabildiği bir dünya. Kağıt para 9. yüzyılda Çin'de yaygın olarak kullanıldı ancak 1600'lerin sonlarına kadar Avrupa'da görülmedi. Sık sık madeni para sıkıntısı çeken bankalar, gelecekte yapılacak değerli metal ödemelerine karşı kağıt banknotlar çıkardı.
19. yüzyılın sonlarında birçok ülke artık altına veya gümüşe dönüştürülemeyen hükümet destekli yasal para basmaya başlamıştı. Kâğıt paraya geçiş yalnızca kriz zamanlarında hükümet kurtarmakla kalmadı (Amerikan İç Savaşı, ABD'sinde olduğu gibi) aynı zamanda küresel ekonominin çehresini değiştiren yeni bir uluslararası para regülasyonu çağını başlattı. Daha da önemlisi, kağıt para birimi, kredi kartlarının ve elektronik bankacılığın doğuşuna yol açan yeni bir para sisteminin ilk hayati adımıydı.
Çelik
İlk insan toplulukları taş, bronz ve demiri yoğun şekilde kullanırken, Sanayi Devrimi'ni ateşleyen ve modern şehirler inşa ettiren çelikti. İlk çelik alet kalıntıları 4.000 yıl öncesine dayanır ancak erimiş pik demir kullanılarak çelik oluşturma tekniği olan Bessemer Süreci'nin 1850'lerdeki icadına kadar alaşım seri olarak üretilmedi. Çelik daha sonra en büyük endüstrilerden biri haline geldi ve köprülerden demiryoluna, gökdelenden motora kadar her şeyin üretiminde kullanıldı. Büyük demir cevheri yatakları ABD ve Kanada'nın dünyanın en büyük ekonomisinden biri olmasına yardım etmiştir.
Elektrik Işığı
Bize yapay ışığın önemini hatırlatmak için tek gereken kısa bir elektrik kesintisidir. Elektrik lambasının öncüsü 19. yüzyılın başlarında karbon ark lambasını üreten Humphry Davy'dir. Daha sonra Warren de la Rue, Joseph Wilson Swan ve Thomas Edison gibi mucitlerin çabaları sayesinde gerçek elektrik ışığı 1800'lerde icat edildi.
1879 ve 1880'de ilk uzun ömürlü ampullerin patentini alan Edison ve Swan'dı ve insanları gün ışığına bağımlı olmaktan kurtardı. Elektrikli ışıklar ev aydınlatmasından sokak lambasına, fenerden araba farına kadar her alanda kullanılmaya başlandı. İlk ampullere güç sağlamak için kurulan karmaşık kablo ağları, aynı zamanda ilk ev içi elektrik kablosunun kurulmasına yol açtı ve sayısız diğer ev içi aletin yolunu açtı.
Ayrıca: Edison, Tesla ve Westinghouse: Elektrik savaşının kısa hikayesi
Atın Evcilleştirilmesi
(DeAgostini / )
Yaklaşık 5.500 yıl önce evcilleştirilmelerinden bu yana atlar insan gelişiminin ayrılmaz bir parçası oldular. İnsanların uzak mesafelere seyahat etmelerini sağladı ve farklı kültürlerle fikir ve teknoloji alışverişi yapma şansını verdi. Atların gücü ve çevikliği onları yük taşıma ve tarım arazisi sürmede kullanmamızı sağladı. Belki de en etkili olanı atların savaşın doğasını değiştirmesiydi. Atlı bir savaş arabası veya atlı bir savaşçı en korkulan şeydi ve süvari kullanımında ustalaşan toplumlar savaşta sıkça galip gelen taraf oldular.
Transistör
Yeterince takdir edilmeyen bir yenilik olan transistör neredeyse her modern elektronik cihazın önemli bir bileşenidir. İlk olarak 1947'nin sonlarında Bell Laboratuvarları tarafından geliştirilen bu küçük yarı iletken cihaz, devre kartından geçen akım miktarını hassas şekilde kontrol etmeyi sağladı. Başlangıçta radyolarda kullanılan transistörler, o zamandan beri televizyon, cep telefonu ve bilgisayar dahil sayısız elektronik cihazdaki devrelerin temel parçası haline geldi. Entegre devrelerdeki transistör sayısı neredeyse her iki yılda bir ikiye katlanır ve buna Moore Yasası denir. Bu yüzden teknolojinin çağımızdaki dikkate değer etkileri daima artmaya devam edecek.
Büyüteç
Büyüteç mercek olağanüstü bir icat gibi görünmeyebilir ancak insanoğluna uzaktaki yıldız ve galaksilerden canlı bir hücrenin işleyişine kadar her şeyin görüntüsünü sunmuştur. Lensler ilk olarak 13. yüzyılda zayıf görüşlüler için destekleyici olarak kullanılmaya başlandı ve bunu 16. yüzyılın sonunda ve 17. yüzyılın başında sırasıyla ilk mikroskop ve ilk teleskop izledi.
Robert Hook ve Anton van Leeuwenhoek gibiler mikroskop ile hücre ve diğer parçacıkların ilk gözlemini yaptı. Galileo Galilei ve Johannes Kepler teleskobu kullandı ve Dünya'nın evrendeki yerinin haritasını çıkardı. Bu icatlar elektron mikroskobu ve Hubble Uzay Teleskobu gibi şaşırtıcı cihazların geliştirilmesini sağladı. Büyüteç lensleri o zamandan beri astronomi, biyoloji, arkeoloji, optometri ve cerrahi gibi birçok alanda yeni atılımlara yol açtı.
Telgraf
Telgraf, radyo, telefonlar ve e-postayı içeren uzun bir iletişim atılımının ilkiydi. 18. ve 19. yüzyıllarda çeşitli mucitlerin öncülüğünü yaptığı telgraf Samuel Morse'un ünlü Mors kodu ile kullanıldı. Çalışma sisteminde iletişim kablosundaki elektrik akışını aralıklı olarak durdurarak mesajları iletmek vardı. Telgraf hatları 1850'lerde çoğaldı ve 1902'de okyanus ötesi kablolar dünyayı çevreledi. Telgraf ve telsizin halefleri dünya çapında iletişimi büyük oranda geliştirdiler. Uzak mesafelere hızla mesaj göndermek hükümet, ticaret, bankacılık, endüstri, savaş ve haber medyası üzerinde silinmez bir etki yarattı ve bilgi çağının temeli oldu.
Antibiyotik
Tıp alanında ileri doğru dev bir adım olan antibiyotik, zararlı bakteriyi öldürerek ve büyümesini önleyerek milyonlarca kişinin hayatını kurtarmıştır. Louis Pasteur ve Joseph Lister gibi bilim adamları bakterileri tanıyan ve onlarla savaşmaya çalışan ilk kişilerdi ancak antibiyotiklerde ilk sıçramayı yapan 1928'de penisilin olarak bilinen bakteri önleyici küfü yanlışlıkla keşfeden Alexander Fleming oldu.
Bakterilerle birlikte insan hücrelerini de öldüren antiseptiklerdeki büyük gelişmeler ve bunların kullanımı 20. yüzyılda hızla yayıldı. En büyük etkileri savaş alanındaydı: Bakteriyel pnömoniye yakalanan ve ölen askerlerin I. Dünya Savaşı'ndaki oranı yüzde 20 iken II. Dünya Savaşı'nda antibiyotikle (yani Penisilinle) birlikte sayısı sadece yüzde 1 oldu. Penisilin, vankomisin, sefalosporin ve streptomisin gibi antibiyotikler grip, sıtma, menenjit, tüberküloz ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar dahil bilinen hemen tüm enfeksiyon türleriyle savaşmaya devam etti.
Buhar Motoru
Araba, uçak, fabrika, tren, uzay aracı olsun bu ulaşım yöntemlerinden hiçbiri buhar makinesi buluşu olmasaydı mümkün olamazdı. Dıştan yanmanın ilk pratik kullanımı Thomas Savery'nin buharla çalışan su pompasını geliştirdiği 1698 yılına uzanıyor. Buhar motorları 1700'lerin sonlarında James Watt tarafından mükemmelleştirildi ve Sanayi Devrimi sırasında insanlık tarihindeki en önemli teknolojik sıçramalara yön verdi.
İlgili Yazılar:
- Buhar enerjisinin tarihi ve ilk buharlı makinelerin icadı
- Richard Trevithick ve buharlı makine alanındaki icatları
Dıştan yanma teknolojisi 1800'lü yıllar boyunca ulaşım, tarım ve imalatta devasa iyileşmelere yol açtı ve aynı zamanda İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi süper güçlerin yükselişini güçlendirdi. Hepsinden önemlisi, buhar motorunun temel hareket ilkesi, içten yanmalı motor ve jet türbini gibi 20. yüzyılda otomobil ve uçağın gelişimine neden olan sonraki yeniliklere zemin hazırladı.
