Machu Picchu, Cuzco'nun kuzeyindeki Urubamba Vadisi'nde Peru'nun And Dağları'nda bulunan bir İnka yerleşimidir. Urubamba nehrinin yukarısında yer alan alanın kale, imparatorluk inziva yeri veya tören bölgesi olduğu düşünülmüştür. Kral Pachacutec Yupanqui tarafından yaklaşık MS 1450'de yapıldı. 1.000 kişi kapasiteye sahipti ve İnkalar için en kutsal yerlerden biriydi. Çiçek hastalığı ve istilanın harap ettiği İnka İmparatorluğu'nun çöküşüyle Machu Picchu terk edildi ve tümüyle unutuldu. Ancak 460 yıl sonra kaşif Hiram Bingham tarafından 1911'de yeniden keşfedildi. Machu Picchu, UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
Machu Picchu'nun amacı
Machu Picchu ('Eski Tepe' anlamına gelir) MS 15. yüzyılın ortalarında İnka hükümdarı Pachacuti Inca Yupanqui tarafından kurulan ve ona ait olan bir imparatorluk mülküydü. Alanın mülkiyeti daha sonra Pachacuti'nin haleflerine geçti. Kaşif Hiram Bingham tarafından 1911'de yeniden keşfedildiğinde (vadideki yerel sakinler alanın varlığından haberdardı) İnkaların son başkenti olduğu iddia edildi. Bununla birlikte asıl nihai başkentin daha sonra Urubamba Vadisi'nin aşağı sularındaki Vilcabamba'da olduğu keşfedilecekti.
Önceki tarihçilerin alanla ilgili öne sürdüğü bir başka hipotez Machu Picchu'nun bir kale olduğudur. Bu teoriyi desteklemek için güçlü duvarlara, büyük kulelere ve kuru hendeklere dikkat çektiler. Böyle bir tahkimat yapma ihtiyacı şiddetli kuraklıktan kaynaklanıyor olabilir. Kuraklık kaynaklar için rekabeti şiddetlendirebilir. Su kaynağı iyileştiğinde kale alanlarına olan ihtiyaç azaldığından bu teori aynı zamanda alanın neden uzun süredir işgal edilmediğini de açıklıyor.
Yine de, daha fazla araştırma yapıldıkça mimarinin çoğunun dini amaçla tasarlandığını ve tahkimatların bu kutsal alana yalnızca birkaç seçkin kişinin girmesini sağlamak için yerleştirilmiş olabileceğini ortaya koymuştur. Bölgeyi vadi boyunca çeşitli evlere bağlayan bir yolun keşfedilmesi bu yorumu daha da destekledi.
Bu durumda Machu Picchu'nun en olası amacı kutsal bir yer olarak güneş ilahı İnti'ye adamak ve de İnka İmparatorluğu'nun ve kral Pachacutec Yupanqui'nin gücünü yakın zamanda fethedilen yerel nüfusa hatırlatmak gibi görünüyor. Machu Picchu, Pizarro ve İspanyol istilacılar gelmeden kısa süre önce terk edildi. İşgalciler asla Machu Picchu'ya ulaşmadı ve alan dünya tarafından bilinmedi.
Malzemeler ve yerleşim
Machu Picchu, İnkaların doğal araziyi kullanarak mimariyi şekillendirme uygulamasının güzel bir örneğidir. Sırtları inşaya uygun kılmak için plato haline getirdiler ve yamaçlar taş duvarlarla teraslandı. Ayrıca alana, çevresiyle estetik uyuma sahip yapılar eklendi. Örneğin, Kutsal Kaya'nın profili aslında arkasındaki dağ sırasının taklididir. Son olarak pencere ve kapılar çoğu zaman çevredeki dağların manzarasını en iyi gösterecek şekilde bilinçli olarak yerleştirilmiştir.
İnkalar kayaya özel hürmet gösterirdi. Hatta taş, yaşayan bir madde olarak düşünüldü.
Kaya, İnkaların özel saygı duyduğu bir malzemeydi. Taş, canlı bir madde olarak bile düşünülüyordu. İnka dilinde (Keçuva) taş kelimesi "başlamak" olarak tercüme edilir. Taş büyük bir ustalıkla şekillendirilmiş ve doğal kaya çıkıntıları çeşitli amaçlara uygun olarak kalıplanmıştır. Örneğin Torreon'un (Gözlemevi) altında, kayadaki doğal bir yarıktan oyulmuş ve güneş tanrısı İnti'ye adanmış bir tapınak odası var.
Kutsal kompleksin en yüksek noktasında bulunan ve intiwatana olarak da bilinen Intihuatana Taşı (Güneş Bağlama Kazığı) incelikle oyulmuş ve astronomik gözlem cihazı haline getirilmiş bir parçadır. Poligonal taş kaidenin üzerindeki oyulmuş taş sütun, güneşin hareketlerini kaydetmeye yarayan bir güneş saatiydi. Gündönümü zamanlarında rahipler kordon kullanarak güneşi sembolik olarak dünyaya bağlardı.
Machu Picchu bölgesinin doğu ve güney tarafındaki yapılar büyük olasılıkla mesken niteliğindeydi ve bunlar kapalı verandaya sahip tek odalı konutlardı. Ancak alandaki binaların çoğunun tam işlevi kesin olarak bilinmiyor. Yine de binaların çoğu İnkaların harika kaya oyma ve duvarcılık becerilerini gösterir.
Binalar, en sert taşlardan biri olan granitten oluşuyor. Her biri büyük bir hassasiyetle kesilmiş ve harca gerek kalmayacak kadar iyi oturtulmuş bloklardır. Düzensiz bloklar hem hoş bir estetik etki yaratırken hem de yapıları depreme karşı oldukça dirençli hale getirmiş.
Machu Picchu'nun mimarisi
Hem boyutu hem de sıra dışı kavisli duvar işçiliğiyle bölgedeki en etkileyici yapılar arasında yukarıda bahsedilen ve Torreon olarak bilinen D şeklindeki kule var. Kulenin tek penceresi vardır ve MS 15. yüzyılda Pleiades yıldızlarıyla aynı hizada yerleştirilmiştir. Binanın astronomik amaç taşıdığı zeminden çıkıntı yapan bir taşın varlığıyla daha da kanıtlandı. Taş Haziran gündönümü ayında güneşi çizmek için kullanılmış görünüyor. Üç Pencereli Tapınak, İnka'nın ince taş işçiliğinin bir başka etkileyici örneği ve aynı zamanda bir astronomik gözlem noktası olarak kullanılmış.
Birçok idari kallanka binasında birbirine mükemmel şekilde uyacak şekilde kesilmiş ince taş bloklar var. Bu binalarda ayrıca taş mandallar vardır ve sazdan yapılmış çatıların tutturulmasını sağlar. Diğer bir bina türü fidye ödenene kadar esir alınan soylulara ev sahipliği yapmak için kullanılmış hapishane benzeri yapılardır. Kompleks ayrıca bir mağara yapısına ve kondor şeklinde oyulmuş kurbanlık taş bloğa sahip.
Machu Picchu suyunu 16 kesme taş kanal tarafından toplanan ve dağıtılan 14 doğal kaynaktan alıyor. Bir başka ilginç özellik de Machu Picchu'dan küçük inziva yeri Huayna Picchu'ya ("genç tepe" anlamına gelir) kadar uzanan taş basamaklardır. Alanda bazı mezarlar kazılmış ancak bunlar genelde idari personel gibi daha düşük seviyedeki kişilere ait ve bu yüzden değerli mezar eşyaları azdır. Özellikle büyük oranda kadın kalıntıları vardır. Çanak çömlek buluntuları bölgedeki günlük yaşama dair ipuçları verir.
Şu anda bir UNESCO Dünya Mirası olan Machu Picchu'da kazılar ve yeniden yapılanma devam ediyor ve uzak konumuna rağmen, dünyanın en tanınmış ve fotoğraflanmış antik yerlerinden biri olarak turist çekmeye devam ediyor.
