Bilimi okullarda öğretme biçimimiz değişseydi muhtemelen bugün çok daha fazla insan bilimi takdir ediyor olurdu. Aşağıda sıralanan ve akıllara durgunluk veren bilimsel bilgileri okuduğunuzda büyük ihtimalle siz de böyle düşüneceksiniz. Öyleyse evrenin şaşırtıcı yönlerini öğrenerek bilimden ilham alma zamanı.
Hücrelerimizdeki DNA uzunluğu Güneş Sistemi'nin iki katıdır
Bir insan hücresinde 46 DNA vardır. DNA, iki ipin birbirine sarılması gibi kıvrımlıdır ve bu özelliği 6 mikron boyutundaki hücreye toplam 3 milyar baz çifti (her bir küçük DNA bloğu) sığdırılmasını sağlar. Bir hücredeki DNA'nın düğümünü açıp uzatırsanız 2 metre uzunluk elde edersiniz. Tüm insan hücresindeki (yaklaşık 37 trilyon) DNA'nın uzunluğu Güneş Sistemi'nin (287 milyar km) iki katına eşittir.
Vücudumuzda 1,5 kg bakteri var
Vücudumuz yaklaşık 10.000 farklı türde bakteri taşıyor. Bu bakterileri bir sürahiye boşaltırsanız tamamını doldururdu. Elbette endişelenmeye gerek yok çünkü bu bakterilerin çoğu faydalı. Hatta onlar olmadan yaşayamazdık. Bu bakteriler gıdalardan enerji ve besin almamıza yarayan kimyasallar üretiyor. Yapılan testler doğal bakterilerinden arındırılan kemirgenlerin normal kemirgenlere kıyasla besinlerin sindiriminde %33 daha fazla kalori tükettiğini gösterdi. Hatta daha sonra bakteri ile enjekte edildiklerinde yemek yemeden yağ kazandıkları görüldü.
Güneş'in 40.000 yıl önce ürettiği ışığı alıyoruz
Güneş'in, Güneş Sistemi'nin kütlesinin %99,8'ini oluşturduğunu muhtemelen biliyorsunuz. Ancak sıradaki bilgiye aşina olmayabilirsiniz. Işığı oluşturan foton en hızlı uzay boşluğunda hareket eder. Ancak Güneş'in çekirdeğinden çıkan fotonun 696.000 kilometrelik iç yapıyı kat etmesi kolay olmuyor. Bir foton bir atom tarafından soğurulup serbest bırakıldığında yönü rastgele olarak değişir. Güneş ışığının çekirdekten yüzeye ulaşması bu yüzden çok sayıda rastgele yön değişimi gerektirir. Hesaplaması zordur ancak sonuçlar bu sürenin binlerce yıl ile milyonlarca yıl arasında olduğunu gösterir.
Dünyadaki en büyük canlı 2000 kilometre uzunlukta
Denizlerin hastanesi olan mercan resifleri birbirine canlı doku ile bağlı mercan poliplerinden oluşuyor. Avustralya'ya yakın bulunan Büyük Set Resifi, 3000 resif ve 900 mercan adası ile 2000 kilometre uzunluğunda devasa bir canlı yapıdır. Hatta 350.000 km2 gibi bir alanı içine alır. Büyük Set Resifi bu yüzden Dünya'daki en büyük canlı ve uzaydan görülebilen tek canlı yapı. Ne yazık ki küresel ısınma ve kirlilik onu giderek yıpratıyor.
Bir çay kaşığındaki su molekülü, Atlantik Okyanusu'ndaki suyun 8 katıdır
Yaklaşık 5 mililitre olan bir çay kaşığı suda bulunan molekül sayısı Atlantik Okyanusu'ndaki toplam su miktarının 8 katıdır. Su, iki hidrojen ve bir oksijen olmak üzere 3 atomdan oluşuyor. Çay kaşığı su 2×1023 adet molekül içerir. Bu molekülleri alıp uc uca yerleştirirseniz 50 milyar km uzunluğa ulaşırdı. Dünya-Güneş arası 150 milyar km'dir.
Dünya'nın etrafını beş kez dönecek kadar yürüyoruz
Ortalama derecede aktif bir insan günde 7.500 adım atıyor. 80 yaşına kadar günlük ortalamayı sürdürecek kişi hayatı boyunca yaklaşık 216.000.000 adım atacaktır. Bu da 180.000 kilometre demek ki Dünya'nın çevresini yaklaşık 5 kez yürümeye denk.
Helyum -269°C'ye soğutulursa sıra dışı davranır
Mutlak sıfır noktasını duymuş olabilirsiniz. -273°C olarak ölçülen mutlak sıfırda atomların artık hareket edecek enerjisi yoktur ve her şey durur. Hiçbir madde bu dereceye kadar soğutulamadı ancak yakınlaştıkça garip davranışlar göstermeye başlarlar. Helyum gazını kaynama noktası olan –269°C'nin biraz altına soğutursanız süper akışkan halini alır ve sıradan sıvıların yapamadığı şeyleri yapar. Cam kaptan yerçekimine zıt yönde akmak, molekül genişliğindeki aralıktan geçmek, tabağın diğer yüzüne tırmanmak ve kaşığa konulduğunda katı gibi hareketsiz kalmak bunlar arasında. Çünkü süper akışkanlar için sürtünme yoktur.
Maddenin halleri iki düzineden fazladır
İnsanlar maddenin dört hali olduğunu öğrense de (katı, sıvı, gaz ve şimşek veya neon gibi sıcak plazma) madde aslında özel koşullar altında birçok egzotik hale bürünebiliyor. Bose-Einstein yoğunlaşması bunlardan biri ve bize mutlak sıfırın sadece 0,000001 derece üzerine soğutulan atomların parçacık değil dalga gibi davranacağını ve tek bir dev atom haline gelerek tek bedende hareket edeceğini söyler.
Zaman kristali bir diğer ilginç madde hali ve özelliği ise dört boyutlu olmasıdır. Bu madde durmadan zamanla farklı yapılara bürünür. Yani zaman kristalini eşsiz kılan şey asla dengede olmamasıdır. Örneğin bu yüzden onları elmas veya yakut haline getiremezsiniz.
Tükürük olmasa yemeklerin tadını alamazdık
Yiyeceklerin tadını almanızı sağlayan şey tükürükteki kimyasalın gıdayı çözmesidir. Dildeki tat alma reseptörünün gıdayı algılaması için tükürüğün devreye girmesi gerekiyor. Örneğin, tükürükteki tamponlar olarak bilinen bikarbonat iyonları hidrojen iyonu (ekşi tat) oranını azaltma özelliğine sahip. Yine acı tadın algılanmasını sağlayan tükürük proteinleri var. Tüm bunları dilinizi kurutup test edebilirsiniz.
Vücudumuzdaki tüm kan her 60 saniyede yenileniyor
İnsan vücudu yaklaşık 5 litre kanla dolu. Bir kalp her atışta yaklaşık 70 mL kan pompalar ve normal şartlarda bunu dakikada 70 kez yapar. Pompalanan kan miktarını atım sayısıyla çarparsanız dakikada 4,9 litre kan pompalandığını görürsünüz. Yani kalp sadece bir dakikada tüm vücuttaki kanı devridaim ediyor.
Betelgeuse patlarsa gökyüzünü 2 ay boyunca aydınlatacak
Dünya'dan 430 ışık yılı uzaklıkta yer alan Betelgeuse gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri. Kendisi çok nadir görülen üstündev türünden. O kadar büyük ki Güneş'ten 370 kat geniş ve 10.000 daha parlak. Güneş Sistemi'ne konulsaydı yarıçapı Mars'ın yörüngesini aşardı. Her yıldız canlılar gibi bir gün ölür ve Betelgeuse süpernovaya dönüşerek öldüğünde gökyüzü 2 ay boyunca aydınlık kalacak. Birkaç bin yıl içinde veya yarın bile gerçekleşebilir.
Üç kalpli, dokuz beyinli ve mavi kalpli ahtapotlar
Ahtapotun iki kalbi, kanı solungaçlardan taşırken, üçüncü kalp organlardaki kan dolaşımını yönetiyor. Ahtapot sık sık yüzmek yerine yürümeyi tercih eder çünkü organ kalbi yüzerken atmayı bırakır. Ahtapotun bir merkez beyni bir de her kolunda ayrı beyinleri var. Öyle ki ahtapotun tüm nöronlarının üçte ikisi kollarındadır. Ahtapot bu yüzden başka bir şeyle meşgul olurken bir koluyla bir mercanı açabiliyor.
İnsan gibi birçok canlının kanı hücreye oksijen taşıyan demir içerikli hemoglobin nedeniyle kırmızı renklidir. Ahtapot ise aynı işi yapan bakır içerikli siyanoglobine sahip. Taşıma kapasitesi hemoglobin kadar yüksek olmadığından ahtapot çabuk yorulur.
Bilinen evren 50.000.000.000 galaksi ile dolu
Her galakside 100.000.000.000 ila 1.000.000.000.000 yıldız var. Bu da sadece Samanyolu Galaksisi'nde 100 milyar kadar Dünya benzeri gezegen olabileceğini gösterir. Tüm bunlara rağmen hala yaşamı bulamamış olmamız düşündürücü.
Sıcak su, soğuk sudan daha hızlı donar
Bu olay 1960'larda bir fen dersinde dondurucuya konmadan önce ısıtılan dondurmanın daha hızlı donacağını söyleyen Tanzanyalı okul çocuğu Erasto Mpemba'dan gelir. Mpemba etkisi olarak bilinen olayın sıcak suyun daha hızlı buharlaşarak donacak hacmi düşürmesi, soğuk suyun üstünde don tabakası oluşarak suyu yalıtması veya farklı CO2 çözeltisi oranları ile ilgili olduğu düşünülüyor.
Çekirgenin kulağı karnında
Neredeyse her canlı gibi çekirgenin kulağının başında olmasını beklersiniz. Çekirgeler de kulak zarına sahip ancak onların kulakları kanatların altındaki karın kısmında yer alıyor ve böylece güvenle korunuyor. Çekirgeler, çıkardıkları sesin derinliğine göre birbirinin boyutunu anlayabilir. Hem dişiler hem de erkekler için yararlı.
Katil balina aslında balina bile değil
Orka olarak da bilinen katil balinalar aslında yunustur. Bununla birlikte orkaların yunusgillere ait olması onları dişli balina (Odontoceti) alt takımına yerleştirir. Ancak balina terimi özellikle Mysticeti yani dişsiz balina alt takımı için kullanılır. Katil balinanın yunus olduğuna karar kıldıran şeyse sadece yunuslarda bulunan ve ekolokasyonu sağlayan bir yağ birikintisi olmuştur. Son derece zeki hayvanlar olan yunuslar bir günde 160 km yol alabilir.
