Karanlığı rahatsız edici bulur musunuz? Modern yaşamın tüm kolaylıkları cebinizdeyken, bazen merak edersiniz Dünya'da elektrik bir haftalığına kesilse ne olurdu? Dünyanın geri kalanıyla iletişim kurmaya devam edebilir miydiniz? Elektriği yeniden başlatmak ne kadara mal olurdu? Düzen tam bir anarşiye döner miydi?
Dünya Genelinde Bir Elektrik Kesintisi Olsaydı
2019'daki büyük elektrik kesintisi Venezuela'yı felç etti ve Güney Amerika ülkesini darmadağınık halde bıraktı. Silahlı motorcu çeteleri sokaklarda dolaşarak vatandaşları gasp etti. Hastaneler elektriksiz kaldı ve süpermarketler yağmalanarak boşaltıldı. Peki ya elektrikler tüm dünyada kesilse ve bir hafta boyunca hiçbir yerde güç olmasa ne olurdu? Küresel altyapı çöker miydi?
ABD Enerji Bilgi İdaresi 2015 yılında insanların yaklaşık 575 katrilyon BTU enerji (168 katrilyon watt) kullandığını ölçtü. Dünyada yaklaşık 7,9 milyar insan olduğuna göre kişi başına 23 milyon watt enerji düştüğü anlamına geliyor.
Güneş'ten Gelen Fırtına
Eğer jeomanyetik bir fırtına tüm dünyayı sarsarsa sosyal normlarda büyük bir kargaşa olacağına şüphe yoktur. Kara Gökyüzü Tehlikesi olarak adlandırılan bu olay tüm iletişim ağlarını ortadan kaldırma gücüne sahiptir.
Güneş'ten fırlayan koronal kütlenin neden olduğu bu fırtına gezegendeki elektromanyetik enerjiyi ışık hızında savurur. Üst atmosferdeki parçacıkların uyarılması ile uyduların kullandığı radyo sinyalleri bozulur.
Bu olduğunda daha uzakta yaşayan arkadaşlarınız ve akrabalarınızla iletişim kuramazsınız. Cep telefonunuz tamamen şarjlı olsa bile aktif bir ağ bulunmadığından tuğlaya dönerler.
Başta kesintinin küresel olduğunu fark edemeyebilirsiniz. Bir süre elektronik ortamdan uzaklaşacağınız için dikkatinizi dağıtan herhangi bir şey olmaz ve muhtemelen ilk gece gökyüzünü seyretmenin tadını çıkarırsınız.
Ancak işler kısa sürede sarpa sarar. İlk darbeden 30 dakika sonra uydulardaki elektronik devrelere zarar veren bir elektron ve proton dalgası baş gösterir. Bu ölümcül radyasyon yörüngedeki astronotları veya uçak yolcularını tehdit eder.
Bugün uyduların çoğu rotalarını kontrol etmek için Dünya'daki uzay uçuş operatörlerine ihtiyaç duyuyor. Dümende kimse olmadığından uydular birbirlerine çarparak uzay enkazına dönebilirler. Dünya'ya geri dönersek, hastaneler elektrik kesintisinden kaynaklanan felaket etkiler yaşayabilir.
Jeneratörler Fazla İşe Yaramaz
Jeomanyetik fırtınanın ürettiği enerji akımları elektrik hatlarını indükleyerek (yükleyerek) şebeke işleyişinde kesintiye neden olacaktır. Hatlardaki devasa akım dalgalanması dünya genelinde transformatörleri yok edebilir.
Elektriğin kesildiği bu durumda en iyi yedek jeneratörler bile yalnızca yaklaşık 24 saat güç sağlayacaktır. Bu yüzden yoğun bakım üniteleri dünya çapında çok büyük kayıplara uğrayacak. Vantilatörler işlemeyecek.
Sağlık personelleri bu durumda hastaları hayatta tutmak için kauçuk akciğer gibi manuel cihazlar kullanmak zorunda kalacak. Diyalize ihtiyacı olan insanlar için kritik bir süreç başlayacak ve doktorların kimlerin hayatta tutmaya dair zor seçimler yapması gerekecek.
Nükleer Sorunlar
Dünyadaki enerji santralleri çalışmayı durduracak. İster kömür, doğal gaz veya nükleer fisyonla çalışsınlar onları tam kapasiteye ulaştırmak günler hatta haftalar alabilecek.
Nükleer reaktörlerin soğutma sistemleri duracak ve nükleer erimeler meydana gelecek. Sadece Avrupa'da 24'ten fazla ülkeye ve 400 milyon müşteriye enerji sağlayan birbirine bağlı devasa elektrik şebekesini eski haline getirmek haftalar alacak. Ve tüm bu sistemleri eski durumuna döndürmenin maliyetleri olacak.
Bunun gerçek hayattan örnekleri var. Örneğin, Kaliforniya'daki 2 günlük ünlü elektrik kesintisinde ABD Enerji Bakanlığı bunun ekonomiye 2,5 milyar dolar civarında maliyeti olduğunu açıklamıştır. İşletmelerin %33'ü 20.000 ila 500.000 ABD Doları arasında kayıp yaşadı.
Kaos Baş Göstermeye Başlar
Bankaların elektriği kesildiğinde hesaplarınızdaki paraya erişemezsiniz. Ancak mağazaların sınırlı ürün stokları vardır. Elektronik yazar kasalar ve ödeme sistemleri olmadan işler hızla çirkinleşebilir.
Halk huzursuz olabilir ve işin ucunda ailelerini hayatta tutmak varsa temel gıda maddelerini zorla almaya çalışabilirler. Peki sokaklarda kaos hüküm sürerken ormana sığınabilir misiniz?
Arabanızın deposu dolu değilse fazla uzağa gidemezsiniz. Çünkü benzin pompaları çalışmayacak. Trafik ışıkları işlemeyeceğinden yollar yıkıma dönecek.
Ama risk altında olan sadece arabanız değil. Binlerce insan metrolarda mahsur kalacak. Uçuyor olsaydınız havalimanının yedek jeneratörü devreden çıkmadan önce uçağın indirilmesi için 24 saatiniz olurdu.
Dünyanın ulaşım endüstrisi durur ve gerekli malzemeler artık taşınamazdı. Ve nerede yaşadığınıza göre malzeme eksikliğinden daha fazla endişelenmeniz gereken bir şeyiniz olurdu: Hizmetlerin aniden durması. Acil servisler aramalarınıza cevap veremez. Asansörde mahsur kalanlar yardım isteyemez. Ve ısı sağlayan sobalar olmadan, soğuk bölgelerdeki insanlar ısınmak için odun yakmak veya birbirini sıkıca kucaklamak zorunda kalırdı.
Elektrik olmadan su kulelerindeki pompalar çalışmaz. Pek çok bölge su sıkıntısı çeker. Suyunuzu dikkatli bir şekilde kullanmanız gerekir çünkü tanklarda fazla su bulunmaz.
Her bir bardak su kaynağınızı tüketirken, elektrikli kanalizasyon sistemleri atıkları dışarı pompalayamaz, bu nedenle her sifon tesisatınıza zarar verebilir. Taşan atık evinize geri gelebilir ve kokuşacak tek şey bu değil:
Buzdolabınızdaki bozulabilir ürünler birkaç gün içinde kullanılamaz hale gelir. Çöp toplayıcılar olmadan bu çürüyen ürünler sokaklara yığılır. Bugün aldığımız pek çok hizmet elektriğe bağlı olduğundan tek bir jeomanyetik fırtınanın insanları kokuşmuş, aç ve çaresiz halde bırakacağı görülüyor.
1 Milyar İnsan Elektriksiz Yaşıyor
Böyle bir şey düşünülemez gibi geliyorsa Dünya Bankası'na göre bugün 1 milyar insan elektriksiz yaşıyor. Daha da kötüsü, yüz milyonlarca insanın elektriği sürekli kesiliyor veya yüksek ücretler ödüyorlar. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler sık sık karanlıkta kalmaya devam ediyor. Bununla mücadele etmek isteyen uzmanlar elektrik kesintisini tahmin edebilen yapay zeka sistemleri geliştirmek için çalışmakta.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplu tüketim için nasıl daha güvenilir hale getirilebileceği konusunda hala yapılacak çok araştırma var.
