Zenginlik sizin için nedir? Yüz bin lira mı, bir milyon lira mı? Artırmaya devam edebiliriz. Peki ne kadarı "çok fazla"? Günümüz dünyasında, insanların en zengin %1'i tüm dünyadaki servetin neredeyse yarısına sahip. Bu size doğru geliyor mu? Dünyadaki tüm parayı herkese eşit dağıtırsanız dünya nasıl bir yer olurdu? Forbes iş dergisine göre dünyanın en zengin 10 insanı elinde toplam 745 milyar dolar servet tutuyor.
Tüm Parayı İnsanlığa Paylaştırmak
745 milyar dolar tıpkı Türkiye gibi çoğu ülkede insanların her yıl mal ve hizmetten ürettiği paradan daha fazladır! Ve araştırmalar farkın giderek daha da büyüdüğünü gösteriyor. Dünyanın tüm parasını, yatırımlarını, varlıklarını vb. alıp satarsak ve bu parayı dünyadaki herkese eşit pay edersek daha sağlıklı ve daha mutlu bir dünya toplumu olabilir miyiz?
Yoksulluğa karşı savaş başlatabiliriz ancak insanlar açgözlülüğe karşı kazanabilir mi? Dünyanın tüm üretken varlıklarını tasfiye edip bunları küresel ekonomideki mevcut tüm parayla birleştirirseniz ortaya devasa bir nakit yığını çıkar: Yaklaşık 250 trilyon ABD doları.
Bu para o kadar çok ki 250 trilyon doları 100 dolarlık banknotlar halinde yığsanız Ay'a olan uzaklığın yarısından fazlasına ulaşırdı. Şimdi bu parayı eşit olarak dünyaya paylaştırdığınızı düşünün. 250 trilyon doları alın ve onu şu anki 7,8 milyarlık dünya nüfusuna bölün ve yeryüzündeki her bir insana yaklaşık 32.000 dolar düşecektir. Dünya nüfusunun yaklaşık %75'i her yıl bundan daha azıyla yaşıyor.
Etki Ne Kadar Sürerdi?
Dünya servetinin eşit dağılımı kesinlikle birçok insana çok ihtiyaç duyduğu desteği sağlayacaktır. Aşırı yoksullar ve düşük gelirli hanelerde yaşayanlar daha fazla yiyecek, su, giyecek, barınak ve bazılarımızın kanıksadığı diğer ihtiyaçları karşılayabilir hale gelir.
Peki bu etki ne kadar sürerdi? Farklı şeyler tarafından motive edilen ve farklı becerilere sahip 7,8 milyar insandan oluşan bir dünyada, belki de çok uzun değil. İlk büyük engel finansal bilinç olacaktır. İnsanların bu göreceli servet eşitliğini korumak için paralarını akıllıca harcaması gerekecek. Bu elbette tüm eğlenceyi kesip temel ihtiyaçlara bağlı kalmak anlamına gelmiyor ancak aksi de doğru değil.
Girişimcilik Düşer mi?
Bununla birlikte herkesin aynı şeyi yaptığı ve yenilik icat etmeye ya da daha çok çalışmaya teşviğin olmadığı bir dünyada mal ve hizmetlerin kalitesine ne olacağını merak edebilirsiniz. Bu eşitlikçi toplum katı düzenlemeler olmadan bir kez daha bizim toplumumuza dönüşecektir.
Çünkü dünya, biraz para kazanmayı amaçlayan veya sadece topluma olumlu katkı yapmak isteyen girişimcilerle dolu. İnsanlar bir kez daha bu girişimcilerin fikirlerine yatırım yaptığında piyasa yeniden milyonerler, milyarderler ve dev şirketlerle dolacaktır.
Kısacası, paranın eşit dağıtıldığı bir dünyada bazı insanlar bir kez daha çok zengin olacak ve bazıları eğitim eksikliği veya hastalık ya da doğal afet gibi öngörülemeyen durumlardan yoksulluğa düşecek. Bu senaryoda ekonomik bölünme yeniden canlanıyor olsa da aslında hala umut var.
Evrensel Temel Gelir Fikri Yeni Değil
Evrensel temel gelir projeleri dünya genelinde test edilmiştir ve genel olarak olumlu sonuç verdiği görülmüştür. Bazı araştırmalar insanlara her yıl toplu para garantisi verildiğinde evrensel temel gelirin iş gücü emeğini azalttığını ortaya koyarken, aynı zamanda okula devamlılığı artırdığını, akıl sağlığı vakalarındaki tıbbi maliyeti azalttığını ve paranın lüks mallara çarçur edilmediğini göstermiştir.
Evrensel temel gelir yeni bir fikir değil ve bunun nasıl etkili bir şekilde çalışmasını sağlayacağımızı hala öğreniyoruz. Sonuç olarak herkesin aynı miktarda paraya sahip olduğu mükemmel bir dünya kurmak mümkün değil ancak bu durum her insanın yeterince yiyecek, su, giyecek ve barınak almasının sağlanamayacağı anlamına gelmiyor.
Bundan daha fazlasını isteyen insanlarınsa çabalaması gerek. Parayı nasıl akıllı kullanmayı öğrenmek, onu iyi yönetmek, imkanlar dahilinde yaşamak ve iyi yatırım fırsatlarına dikkat etmek bunlar arasında. Milyon dolarlık fikirler atıl durumda elde edilmiyor.
