İnsanlar her gün farkında olmadan plastik yiyor. Peki vücudumuza bilmeden bu kadar plastik almanın bir zararı yok mu? İnsanlık tarihinde ilk kez araştırmacılar Aralık 2020'de birkaç sağlıklı kadının plasentasında mikroplastik parçacıklar bulduklarını bildirdiler. Bu durum her gün plastik yemenin ve solumanın neye yol açabileceğini gösteriyor. Plastiğe düşkünüz ve bu alışkanlığımızı değiştirmezsek gelecek kuşaktan insanlar sadece insan hücrelerinden oluşmayacak, siborg gibi biyolojik ve inorganik varlıkların bir karışımı olacak.
Her gün plastik yiyor ve soluyoruz
Peki eğer plastiği doğrudan yemiyorsak vücudumuza nasıl giriyor? Vücut plastiğe nasıl tepki veriyor? Plastiği vücuttan atabilir miyiz? Plastik, esas olarak karbondan yapılmış bir polimerdir. Polimerler, doğal ve sentetik moleküllerin uzun zincirleridir. Silikonda ve hatta DNA'da mevcuttur. Bitkilerin hücre duvarlarını oluşturan selüloz plastiğin yapıldığı yaygın polimerlerden biri.
Polimerler insanlar tarafından çok uzun süredir kullanılıyor. Bilinen en eski büyük Mezoamerikan uygarlığı olan Olmekler, oyun oynamak için doğal bir polimer olan kauçuktan yapılmış top kullandılar. Ancak ilk büyük atılım 1907 yılında gerçekleşti ve fosil yakıttan ilk sentetik plastik yapıldı.
O zamandan bu yana milyonlarca ton plastik ürettik. Ve onu çevremize, her yere atıyoruz. Peki her gün birazcık plastik yiyerek vücudumuza nasıl zarar veriyoruz? Az miktarda plastik yemek sizi öldürmez. Bu plastik muhtemelen bir veya iki gün içinde vücudunuzu terk edecektir. Sorun, sürekli olarak plastik tüketmeye devam etmektir. Ve biz tam olarak bunu yapıyoruz.
Mikroplastikteki tehlikeli kimyasallar
Amerikan Kimya Derneği tarafından yayımlanan bir araştırma insanların yılda 74.000'den fazla mikroplastik parçacık tükettiğini gösterdi. Farklı tahminler ise insanların her gün 203 ila 312 parça mikroplastik yediğine işaret ediyor. Ve bu sayı beslenmemizin yalnız %15'ini plastik ürünlerle yaptığımız öngörüsünden geliyor. Gerçek oran çok daha fazla olabilir. Peki bu miktarda plastiği yutmanın zararlı sonuçları nedir?
Plastik veya mikroplastik insanları erken doğum, astım, kanser, düşük, erken göğüs gelişimi, anormal erkek cinsel gelişimi ve erkek kısırlığı gibi etkilere yol açabilecek tehlikeli kimyasallara maruz bırakıyor. Son 50 yılda erkeklerin sperm sayısı azaldı ve bazı kanıtlar bunun artan plastik kullanımımızdan kaynaklandığını gösteriyor.
Mikroplastikten nasıl kaçınabiliriz?
Kimin farkında olmadan mikroplastik yuttuğunu merak ediyorsanız, yanıt sizsiniz. Mikroplastik kirlenmesi her yerde; yediğiniz yiyeceklerde, içtiğiniz sıvılarda ve soluduğunuz havada. Bundan kaçınmanın bir yolu yok. Ve plastik sağlığımızı etkiliyor.
Örneğin plastik ambalajlarda bulunan toksik kimyasal olan ftalat, çinko eksikliğine, A ve B-6 vitamini emiliminde sorunlara, hazımsızlığa, depresyona, kalp hastalığına, kansere, diyabete ve hızlandırılmış yaşlanmaya neden oluyor. Ftalat organlarımıza zarar verir ve tiroid ve testosteron gibi hormonları bozar.
Plastiğin insan vücudu üzerindeki etkileri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç olsa da, şu ana dek bulunanlar yeterince korkutucu. Mikroplastik yutmanın denizlerdeki ve karadaki hayvanlara ne yaptığı artık biliniyor. Plastik onları doğrudan öldürüyor ve bu son bizim için de aynı.
Peki şu anda vücutta bulunan mikroplastikten nasıl kurtulabiliriz? Bilim adamlarına göre mikroplastikleri vücuttan uzak tutmanın tek yolu plastik kullanmaktan kurtulmaktır. Bazı araştırmacılara göre mikroplastik sorununu çözmeden bazı hastalıkları tedavi etmemiz mümkün olmayacak.
Peki ne yapabiliriz? Yapılabilecek en akıllıca şey günlük yaşamda plastik kullanımını büyük ölçüde azaltmaktır. Canınız kahve istediğinde, bir şeyler yudumlamak istediğinizde veya yiyecek satın aldığınızda, tek kullanımlık ürünler yerine yeniden kullanılabilir ürünleri tercih edin. Her gün yapabileceğimiz ve yaşama büyük değişiklik getirerek insanlığa yardımcı olacak birçok kolay, küçük şey var.
