Sovyetler Birliği denildiğinde aklımıza genellikle şu sorular geliyor; Bayrağın rengi neden kırmızı? 'Orak ve çekiç' amblemi neleri ifade ediyor? Peki ya beş köşeli yıldız? Kızıl bayraklar ve pankartlar eski zamanlardan beri isyancılar, göstericiler ve asiler tarafından kullanılmıştır, ancak kırmızı bayraklar özellikle 1789 Fransız Devrimi'nden sonra öne çıkmıştır.
Sovyet Bayrağı Neden Kırmızı?
21 Ekim 1789 tarihli bir Fransız yasasına göre, "kamu huzurunun tehlikede olduğu anlaşıldığında, belediye idaresinin yetkilileri huzuru sağlamak için askeri gücün gerekli olduğunu deklare etmelidir." Böyle bir kamu acil durum dönemi söz konusu olduğunda, şehir yönetimi, bu yasaya göre, şehir sulh hakiminin pencerelerine ve sokaklara karşılıklı olarak kırmızı pankartlar asmalıdır. Söz konusunu yasa, "Kızıl bayrak gösterildiğinde, silahlı veya silahsız tüm toplantılar suç olarak kabul edilir ve askeri güç tarafından dağıtılır" diye devam ediyor.
17 Temmuz 1791'de 50.000'den fazla Parisli, Kral XVI. Louis'nin görevden alınması için hazırlanan dilekçeyi imzalamak üzere Champ de Mars'ta toplandı. Toplantı herhangi bir ciddi kargaşa yaşanmadan geçti, ancak yine de Ulusal Kurucu Meclis, Ulusal Muhafızlardan kalabalığı dağıtmasını istedi. Paris belediye başkanı Jean Sylvain Bailly, bu noktada 1789 yasasını kullandı ve olağanüstü hal imzalanmak üzere kırmızı bayraklar ortaya çıktı. Ancak kalabalık dağılmayı reddetti. Ardından ciddi bir çatışma başladı ve muhafızlar kalabalığa ateş açarak 50'den fazla sivili öldürerek yüzlercesini de yaraladı.
O zamandan beri "şehitlerin kanıyla boyanmış" kırmızı bayrak, ezilenlerin, devrimci hareketin ve emekçilerin hakları için mücadelesindeki amblemi haline geldi. Kırmızı pileus (veya Frig) şapkalar ve kırmızı eşarplar, renkleri nedeniyle Devrim'in amblemleri haline gelecekti.
19. yüzyılda kırmızı bayrak kendisini tamamen devrimci bir sembol olarak kabul ettirecekti. O dönemin başlıca devrimcileri sosyalistler ve anarşistler olduğu için, hükümete karşı ayaklanmaların patlak verdiği yerlerdeki kızıl bayrak hakkı da onlara aitti.
"Özgürlük ya da ölüm (Freedom or death)" yazılı kırmızı pankart, 1832 ve 1848 Fransız devrimlerinde Cumhuriyetçilerin sembolü oldu. Rusya'da kızıl bayrak ilk kez 1861'de Penza bölgesinde, köylülerin kurtuluş reformuna karşı ayaklanmaları sırasındaki bir isyanda kullanıldı. 1905 yılında geldiğimizde Kızıl Bayrak, Rusya'da Devrim'in sembollerinden biri olarak kullanılacaktı.
Kızıl Bayrak Sovyet Rusya'da Neyi Simgeliyor?
Rus İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, devlet bayrağı, üzerinde herhangi bir yazı veya amblemi olmayan dikdörtgen kırmızı bir bezden ibaretti. 8 Nisan 1918'de Yakov Sverdlov, Sovyetler Birliği Merkez Yürütme Komitesinin Bolşevik fraksiyonunun bir toplantısında konuşurken, "savaş bayrağımızı ulusal bayrağımız yapmalıyız" teklifini getirdi.
Teklif oybirliğiyle kabul edildi ve 14 Nisan 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin (SSCB) bayrağı hakkındaki kararname imzalandı. Resmi olarak, bayrağın kırmızı rengi, Komünist Parti liderliğindeki Sovyet halkının sosyalizm ve komünizmin inşası üstüne verdiği destansı mücadeleyi temsil edecekti.
1922'de kırmızı bayrak, yeni kurulan SSCB'nin devlet bayrağı oldu. 18 Nisan 1924'te, Sovyet kırmızı bayrağına, orak ve çekiç amblemlerini ve beş köşeli yıldızı taşıyan yeni tasarım getirildi.
'Orak ve çekiç' Amblemi Neyi Temsil Ediyor?
Çekiç ve orak amblemi, Sovyetler Birliği'nin ana amblemiydi. İşçi sınıfı ve köylülüğün birliğini temsil ediyordu. Sanatçı Eugene Kamzolkin (1885-1957), 1918'de 1 Mayıs'ı (İşçi Bayramı) kutlamak için Moskova'nın semtlerinden birinde kullanmak için çapraz konumlandırılmış çekiç ve orak kullanılmasını öneren ilk kişiydi.
Daha önce, işçi ve köylülerin birliğini ifade etmek için başka bir amblem kullanılmıştı – bir çekiç ve bir saban, ama bu kombinasyon kabul görmedi. Çekiç ve orak amblemi çok daha öz, net ve simgeseldi. 1924 Sovyet Anayasası, Sovyetler Birliği Devlet Ambleminin bir parçası olarak çekiç ve orağı içine dahil etti.
Beş Köşeli Yıldız
SSCB bayrağındaki kırmızı beş köşeli yıldız, dünyanın beş kıtasındaki (Antarktika hariç yerleşik) komünizm fikirlerinin kesin zaferinin bir sembolüdür.
Beş köşeli yıldız ilk önce Çarlık Rusyası'nda askeri bir sembol olarak ortaya çıktı. Daha sonra, Antik Roma savaş tanrısı Mars'ı anımsatan "Mars yıldızı" olarak isimlendirildi. 1 Ocak 1827'de, memurların ve generallerin apoletlerine beş köşeli bir yıldız koymayı öneren yasa imzalandı. 1854 yılında yıldız omuz bantlarında kullanılmaya başlandı. Daha sonra, içinde iki başlı kartal bulunan beş köşeli yıldız, askeri tren ve vagonları işaretlemek için kullanıldı.
Sovyet Rusya'da, beş köşeli yıldız, Kızıl Ordu tarafından barış zamanında emeğin korunmasını sembolize ediyordu (Roma tanrısı Mars'ın tarım işçilerinin koruyucusu olduğu Antik Roma'da olduğu gibi).
1918'de, Kızıl Ordu nişanının merkezde altın bir saban ve bir çekicin olduğu kırmızı bir yıldız şeklinde çizimi onaylandı. Yıldız korumayı sembolize ederken, saban ve çekiç bir işçi ve köylü birliğini ifade ediyordu. 1920'lere gelindiğinde, kırmızı yıldız devletin resmi sembolü olarak kullanılmaya başlandı ve sonunda 1924'te Sovyet bayrağının bir parçası ve Sovyetler Birliği'nin resmi amblemi oldu.
