Tork, döndürme kuvvetinin ölçümüdür. Arabalarda motorun dönme kuvvetinin ne kadar olduğunu gösterir. Kapı kolunu çevirmek, soda şişesini açmak, İngiliz anahtarını kullanmak veya bisiklet pedalını çevirmek gibi çoğu günlük işi torkla yapıyoruz. Bir anahtarla cıvatayı sıkmak cıvataya tork yani döndürme kuvveti uygulamaktır. Anahtar kısaysa daha çok efor harcarsınız çünkü torku düşüktür. Beygir gücü aracın ne kadar hızlı gideceğini gösterirken tork, motorun kuvvetini gösteriyor.
Tork Nedir?
Tork değeri Newton metre (Nm) ile ifade ediliyor. Newton metre, bir metre uzunluğundaki anahtara uygulanan kuvvettir. Anahtara daha fazla kuvvet uygulamak veya daha uzun anahtar kullanmak daha yüksek tork sunar. Tekerleği arabaya tutturan bijon somununun sıkılması için 135 Nm tork uygulamak gerekir – yani 1 metre uzunluktaki bijon anahtarına toplam 135 kilogram ağırlık uygulamayı.
Arabada Torkun Önemi
Arabalarda beygir gücü ve tork birbiriyle ilişkilidir ve motor gücünü farklı şekilde ifade ederler. Tork aslında motorun beygir gücünün hesaplanmasında kullanılıyor.
Arabalarda tork motordaki piston tarafından oluşturulur. Krank mili üzerinde yukarı aşağı hareket eden pistonlar motorun dönmesini sağlar. Bu tork ardından şanzıman ve aktarma organı üzerinden tekerleğe taşınır.
Daha uzun pistonlu dizel motorlar bu yüzden benzinliden daha yüksek torka sahipler. Anahtar benzetmesinde olduğu gibi, uzun piston daha yüksek tork demektir. Ayrıca dizel motorlar turboşarjlı olma eğilimindeler. Turboşarj, silindirde daha fazla basınç üretilmesini sağlayarak torku bir kat daha artırıyor.
Tork miktarı, motorun boyutu ve nasıl çalışmak üzere tasarlandığı gibi değişkenlere bağlı. Bir motor ne kadar fazla torka sahipse çekme veya dik yokuşa tırmanma gibi zorlu işleri o kadar kolay yapacaktır. Bu yüzden römork bağlanan kamyonet için tork çok önemlidir.
Torkun Sürüşe Etkisi
Saatte 60 kilometre hızla en yüksek viteste giderken gaz pedalına yüklenildiğinde düşük torklu bir motor çabucak hızlanmayacaktır. Yüksek torklu motor ise aksine daha çabuk hızlanır. Yüksek torklu motora sahip otomobiller daha yavaş hız kazanma eğilimindeler ancak yüksek vites düşük devir durumlarında daha hızlı olurlar.
Düşük torklu arabaları sürmek yorucudur. Çokça vites değişimi gerektirir ve gücün gelmeye devam etmesi için yüksek devirli sürüş gerekir. Yarış pistlerinde eğlenceli olabilir ama günlük sürüşte değil.
Yüksek torklu arabaları sürmekse kolaydır. Daha az vites değişimi gerektirir ve pedala hafifçe dokunmak hızlanmak için yeterlidir. Otoyol için harika motorlardır. Yüksek torklu arabalar bu yüzden çoğu insan için daha uygun ve rahatlar.
Torkun Yakıt Tüketimine Etkisi
Evet. Düşük torklu motorların çalışması yüksek torklu motorlardan daha zorlu olduğundan yakıt tüketimi daha yüksek olur. Yüksek hızlı, uzun otoyol yolculukları yapanlar için dizel arabaların daha iyi bir seçim olmasının nedeni bu. Yakıt tüketiminde benzinli bir arabadan çok daha verimliler.
Elektrikli Arabalarda Tork
Bir elektrikli arabanın ne kadar tork ürettiği motorun ne kadar güçlü olduğuna bağlı ve bazıları bu sayıları etkileyici bulmaz. Ancak elektrikli arabayı öne çıkaran şey tüm torkun anında sunulması oluyor. İçten yanmalı motorda söz konusu tork yalnızca belirli bir devirde üretilir ve geriye kalan zamanlarda düşüktür.
Anında sunulan tork sayesinde elektrikli otomobiller çok daha hızlılar. Ancak bir noktada hala içten yanmalı motorla aynılar: Örneğin, yalnızca yüksek torka sahip olanlar ağır yük altında güçlü bir şekilde hızlanabilir.
Tork ve Beygir Gücünün Farkı
Beygir gücü ve tork aracın motorunun performansını farklı yollarla ifade ediyor. Beygir gücü nedir? Beygir gücü motorun her koşul için geçerli genel kapasitesidir. Tersine tork ise motorun en zor işi yaptığı bir anda sunduğu maksimum güçtür.
Beygir gücü, motorun genel performansının ölçümünü sağlıyor. Tork ise yük altındaki motorun üretebileceği maksimum döndürme kuvvetini gösteriyor. Kamyonetler bu nedenle küçük bir arabadan daha fazla tork üreten yüksek torklu motorlara sahip.
Farklı bir yaklaşımla, bir ses sistemini düşünün. Ses sisteminin sürekli olarak sunduğu en yüksek ses seviyesi beygirdir. Beygir gücü ses sisteminin hacmidir. Güçlü bas sesi ise ses seviyesinin bir anlığına en yüksek değere ulaştığı o zirve noktadır ve torktur.
