"Dolaşan köfte" takma adıyla bilinen bu tuhaf yumuşakça yakın zaman önce keşfedildi. Kendisi bir kiton ve bilimsel adı Cryptochiton stelleri. Bu kiton demirden dişlere sahip. Dişlerindeki nadir demir mineralinin söz konusu keşfe dek yalnızca kayalık kıyı şeridinde bulunduğu biliniyordu. Kayaları kemiren dişleri asla yıpranmıyor veya kırılmıyor.
Demir Dişli Kiton Cryptochiton Stelleri
Kayaların etrafında beslenen yumuşakça Cryptochiton stelleri'nin dişleri santabarbarait adı verilen nadir bir demir mineraline sahip. 36 santimetreye varan boyuyla kırmızımsı kahverengi renkte oval şekilli kabuklu bir gövdesi var ve "köfte" adı buradan gelir.
C. stelleri yiyeceğini kayaları kazıyarak alıyor. Bu santabarbarait demiri yüksek su içeriğine sahip. Bu da demirin düşük yoğunlukta olmasını ancak aynı zamanda güçlü olmasını sağlıyor. Dişler böylece fazla ağır olmadan yeterince sert olabiliyor.
Dev Pasifik kitonu ve dev gumboot kitonu olarak da bilinen dolaşan köfte, bilinen en büyük kiton türü. Kitonlar tüm okyanuslarda yaşar. Kaslı ayaklarıyla sürünerek hareket eder ve kayalara yapışarak yaşarlar. Bu deniz yumuşakçaları kalkerli kabuğunun altında düz bir gövdeye sahip.
Kitonların Kayaları Yalaması
Tüm kitonlar olağanüstü sert dişlere sahip. Bu dişler dile benzeyen esnek ve yumuşak radula organının üzerinde yer alır. Kitonlar yiyecek ararken yosun gibi yiyecekleri kapmak için dişle kaplı radulasıyla kayaları yalar.
Kitonlar stylus denilen, insan dişinin köküne benzeyen ve sert dişin başını esnek dişe bağlayan içi boş bir yapıya sahip. C. stelleri'nin radulası senkrotron ışık kaynağı ve transmisyon elektron mikroskobu gibi ileri teknoloji teknikler ile incelendiğinde ortaya santabarbarait isimli demir minerali çıkmıştır.
Bu mineral o kadar nadirdir ki jeolojik örneklerde bile çok küçük miktarda gözlenir ve daha önce biyolojik bağlamda hiç görülmemiştir. Yani hiçbir canlıda "demir diş" bir yana santabarbarait bile bulunmamıştı.
Cryptochiton stelleri yiyecek toplarken sadece dişinin sert ucunu değil tamamını kullanıyor. Aşağıda, C. stelleri'nin tek bir demir dişinin tomografi verisine göre çizimi var.
Dişin İçeriğinden Sert Nesneler Basmak
Bunun yanı sıra 3D baskı için üretilmiş özel bir mürekkep ile dişin kimyasal yapısı ortaya çıkarılmıştır. Bu mürekkep demir ve fosfat iyonlarına ek olarak kitonun dişinden gelen biyopolimer ile üretildi. Bu mürekkeple basılan nesneler son derece sert ve dayanıklı oldu.
Biyopolimerde nanoparçacık oluştukça daha güçlü ve viskoz hale geliyor. Bu karışım kolaylıkla baskı için kullanılabilir. Basılan nesne havayla kuruduktan sonra giderek daha sert hale geliyor.
