İlk insan uzaya fırlatılmadan, bir uzay aracı Ay'a inmeden, bir gezici Mars'da yol almadan, bir uzay sondası Satürn'ün halkalarını görüntülemeden önce Chesley Bonestell (1888-1986) onları detaylıca çizdi. Birçok gezegenin detaylarını henüz keşfedilmeden resmetti ve oraya gidecek uzay araçlarını bile düşledi. Çizimlerinde nesneleri sahneye yerleştirirken her birinin boyutunu ve ışığın açısını bilimsel gerçeklikle hesapladı.
Titan'dan Satürn'ü resmettiği ünlü tablosunda Satürn'ün gökyüzündeki büyüklüğünü ve de ekliptik eğikliğini göz önüne aldı. Chesley Bonestell'in yapıtları Carl Sagan'dan Stanley Kubrick'e birçoklarını etkiledi.
Chesley Bonestell: Uzay Sanatının Babası
1940'larda ve 50'lerde henüz gezegenleri detaylıca gösteren uzay araçları yokken ve çoğu insan Güneş Sistemi'nin ve gezegenlerin nasıl göründüğü bilmezken Chesley Bonestell onları çizdi. Çizimleri Collier's, LIFE ve Sky & Telescope gibi dergilerde yayımlandı ve insanların Ay'ı, Plüton'u, Mars'ı ve diğer dış gezegenlerin uydularını etkileyici gerçeklikle görmesini sağladı. Chesley Bonestell uzay sanatının babası kabul edilir ve çizimleri uzay çağının doğuşuna katkıda bulundu. Amerikan uzay programına ve bilim kurgu sanatına esin verdi.
Chesley Bonestell çizime 5 yaşında başladı ve 10 yaşına geldiğinde Venüs'e takıntılı oldu. 17 yaşında bir uzay teleskobundan Satürn'e baktığında uzay çizimine giriş yaptı. Chesley Bonestell sonraları uzay sanatıyla ünlü olmuşsa da başta bir mimardı. Chrysler Binası ve Golden Gate Köprüsü gibi düzinelerce tanınmış yapıda çalıştı. Resimlerini bu denli kesin yorumlamayla çizerek gerçekçi kılması mimar olmasından gelir.
Her çiziminde düşsel bir evreni gerçekçi bir sahneye dönüştürürken manzaranın boyutunu ve ışığın açılarını hesapladı. "Lunar Landscape" adlı parçasında izleyiciyi Albategnius'a benzeyen düşsel bir Ay kraterinin göründüğü bir güney duvarının 400 metre üstüne konumlandırır. Bu noktayı Ay'ın kuzey kutbundan 7 derece ve Ay diskinin (Ay'ın görünen yüzeyinin ucu) merkezinden 5 derece sol olarak belirler.
Chesley Bonestell'in resimleri 20. yüzyılın uzay keşfine öngörü oldu. Diğer gezegenlere dair tasvirleri o kadar gerçekçiydi ki onları ziyaret etmek fantezi olmaktan çıkıyordu. Yapıtları gelecekteki bir astronot tarafından çekilmiş resimli kartpostallara benzetildi. Çizimlerindeki gerçeklik ayrıca yorucu bir teknikten geliyordu: Sık sık ayrıntılı model manzaralar oluşturur, daha sonra fotoğraflar ve son baskının üzerini boyardı. Zahmetli olması nedeniyle 1950'lerde bunu daha az yapmaya başladı.
Ünlü bilim yazarı Willy Ley ile tanıştıktan sonra çizimlerine uzay aracı eklemeye başladı ve 1946'da Ay'a insanlı inişi resmeden ve Life'da yayımlanan Destination Moon'u çizdi. Bilim kurgu yazarı mucit Arthur C. Clarke, Bonestell'in çizimlerindeki etkileyiciği açıklarken gerçek uzay fotoğraflarıyla karıştırıldığını söyledi.
ABD'de roket ve uzay teknolojisinin öncülerinden Wernher von Braun da Bonestell'in hayranlarındandı. Bilimsel ve mühendislik yönünden sergilediği doğruluğu övdü. Resimlerinin göksel cisimlere dair modern bilimin sunabileceği en doğru tasvirler olduğunu söyledi. V-2 roketinin mucidi olarak Bonestell'e yardım etmek için ona sayısız roket gemisi çizimi hazırlamış ancak Bonestell'den aldığı son derece detaylı sorular ve tutarsızlığı ile dikkatsizliğine dair sert eleştirilerle ressama olan hayranlığı artmıştır.
Chesley Bonestell sonraki on yıllarda insanlı uzay araştırmalarının gerçeğe dönüştüğünü gördü. Apollo astronotları Ay tepelerinin yumuşak hatlı fotoğrafını çektiğinde, 4,2 metrelik "Destination Moon" adlı kendi Ay çizimiyle benzer olmadığını fark etti. Ancak bu tür doğal yanlışlıklar Bonestell'in çalışmalarının önemini azaltmadı. Çizimleri bir zamanların kuru astronomik verilerine ve bulanık teleskopik görüntülerine gerçeklik verdi.
Bonestell 1986'da çalışma masasında bitmemiş bir resimle öldü. Sanatsal çalışmalarıyla uzay çağının doğuşuna katkıda bulunan bu adama yakışır biçimde 3129 numaralı bir asteroide ve Mars'taki bir kratere "Bonestell" adı verilmiştir.
Kaynaklar:
- OBITUARIES : Blended Astronomy and Art : Painter Chesley Bonestell, 98, Dies, April 13, 2014, Los Angeles Times
