Çekiç başlıl leylek veya yerel adıyla impundulu (Afrikanca "şimşek kuşu" anlamına gelir) Afrika kültürlerinin halk öykülerinde yer alan geliştiğinde siyah beyaz bir kuşa dönüşen ve kanatları ve pençesiyle gök gürültüsü ve şimşek yarattığına inanılan bir canlıdır. Kahverengi tüyleri ve çekice benzeyen başıyla dikkat çeken şimşek kuşu bu yüzden Hamerkop (Afrikancada hamer "çekiç" + kop "baş" ) adını taşıyor. Bilimsel adı Scopus umbretta olan bu kuş Scopus üst sınıfının ve Scopidae familyasının yaşayan tek üyesi. Yani oldukça özel biri.
Çekiç Başlı (Hamerkop)Nerede Yaşıyor?
Çekiç Başlı veya Hamerkop başta Sahra altı Afrika'da yaşıyor ve Madagaskar'da görülür. Ormandan yarı çöle, suyun erişilebilir olduğu her çeşit habitatta varlar. Gölden bataklığa dek Hamerkop en çok savanda ve ormanlık alanda yaşıyor. Bölgesini nadiren terk eden bu kuşlar normalde çiftler halinde bulunur ancak 10 ila 50 arasında grup halinde hareket edebilir. 56 cm uzunluğa ulaşan Hamerkop 430 gr ağırlığa sahip olup Afrika'nın en küçük leyleği.
Hamerkop kuşları yaşam alanlarında bol miktarda varlar ve geleneksel halk öykülerinde büyülü güçlere sahip olduklarına inanıldığından nadiren insan zulmüne maruz kalmalarıyla şanslılar.
Çekiç Başlı Kuşların Yaratıcı Avlanma Teknikleri
Leylek ve balıkçıl gibi Hamerkop da sığ suda yürüyerek yiyecek arayan kuşlardır. Esas olarak kurbağa ve balıkla besleniyor. Kurbağa avlarken su aygırının sırtına çıkar. Su aygırı yürürken kurbağaların harekete geçmesini kullanır. Avını korkutmak için suyu ayağıyla karıştırabilir veya kanat çırpabilir. Hamerkop ayrıca uçarken de besleniyor. Açık su üzerinde süzülürken dalış yaparak balık yakalar. Hamerkop iyi avcıdır ancak Balık Kartalı gibi büyük kuşlar avlarını elinden alabiliyor.
Afrika'daki En Büyük Kuş Yuvası Onların
Hamerkop devasa kubbeli yuvasıyla biliniyor. Afrika'daki en büyük kuş yuvaları onlara ait. Çiftler yüzlerce dal ve benzer nesneden yuva oluşturur. Tamamlanan yuvada 8.000'e kadar nesne olur ve 25 kilogram ağırlığa sahiptir. Ne kadar büyük olursa olsun her Hamerkop yuvasının yalnız bir küçük giriş deliği var. Büyük yuva yapmak şiddetli yağmura ve rüzgara karşı koruma sağlıyor ve hem ebeveyn hem de yavrulara sığınak oluyor.
Hamerkop yuvaları diğer hayvanlar için de cazip noktalardır. Verreaux kartal baykuşu, boz kerkenez, peçeli baykuş Hamerkop ve genet gibi küçük memeliler Hamerkopun yuvasını ele geçirip yerleşmesiyle bilinir. Dokumacı kuşu, çiğdeci ve güvercin gibi diğer kuş türleri de ana yuvaya kendi küçük yuvalarını ekleyebilir.
Monitör kertenkelesi ve yılanlar Hamerkop yuvalarına saldırarak yumurtaları hedefler ve yılanlar yuvayı kendi barınağı yapabilir. Mısır kazı, cüce kaz veya komp ördeği Hamerkop yuvalarına bayılır.
Yuvadaki Yumurtaların Yarısı Sürüngenlere Yem Oluyor
Monitör kertenkelesi ve yılanlar Hamerkop yumurtalarını ve yavrularını avlar. Yumurtaların tahmini %50'si ve yavruların %30-40'ı yırtıcı hayvanlara yem oluyor. Hamerkop bir kez yetişkinliğe ulaştığında uzun yaşam sürme şansı artıyor. Ortalama yetişkin ömrü yaklaşık 20 yıl.
Çekiç Başlı Kuşunun Törensel Çiftleşmesi
Hamerkoplar genellikle sosyal kur gösterileri için yuvalama alanlarının yakınında toplanır. Kuşlar tepeleri kalkık halde birbirlerinin etrafında kanatlarını çırparak koşarken aynı anda bağırırlar. Erkekler bu kur gösterisi sırasında dişilerle çiftleşiyormuş görünebilir. Ancak bu davranışları aslında törenseldir. Gerçek çiftleşme çiftler yuvayı inşa ederken gerçekleşiyor.
