Snowboard veya kar tahtası dünyanın en popüler kış sporlarından biri. Diğer sporlara göre nispeten yenidir ancak 1960'lara dayanan arkeolojik kanıtlara göre Rusya'da MÖ 6000'e dayanan kar tahtası benzeri nesneler bulunmuştur. Spor yeni olsa da faaliyet değil. Buna göre insan Paleolitik dönemdeki son Buz Çağı'nda halihazırda karda kayak yaparak yol alıyordu.
Snowboard'u kim icat etti?
Sherman Poppen adlı bir adam snowboard'u icat etmesiyle biliniyor. Bu buluşu karın tadını çıkarmaları için kızlarına eğlenceli bir yol bulmaya çalışırken tesadüfen ortaya çıktı. İki kayağı bir iple birbirine bağlayarak tek bir tahtaya dönüştürdü. Kızları tek kalas üzerinde ayağa kalkarak ve ipe tutunarak karda görece kontrollü kaydılar. Çocukları bu ilk "snowboard"a bayılınca Poppen'ın karısı yeni buluşta ticari potansiyel gördü.
Karısı sörf ve karı birleştirdiği için cihaza "Snurfer" adını verdi ve ad popüler oldu. Satışa çıktığı ilk yılda Snurfer yüz binlerce sattı. İşler hızla bir bahçe eğlencesinden resmi bir spora dönüşmeye başladı. Modern snowboard çağı Poppen'ın 1960'lardaki icadından hemen sonra başladı.
Sherman Poppen kar kayağını icat etmesiyle bilinse de tek bir tahta kalasla karda kayan insanlara dair eski öyküler vardır. İnsanlar binlerce yıldır kızak ve kayakla karda hareket ediyor. Bununla birlikte Poppen'ın kar kayağını en çok geliştiren ve onu bir sonraki düzeye çıkararak spora dönüşmesini sağlayan kişi olduğu söylenebilir.
Snurfer, modern snowboard'a benzeyen ilk seri üretim ürün olsa da ürünün gerçek bir snowboard olmadığı söylenebilir. Bağları veya eğimli kenarları yoktu ve kontrol edilmesi zordu. Snurfer bu yönüyle yalnızca ayakta durulan bir kızaktı ve modern snowboard çağını etkileyen tek tahta olmadı.
Sims Snowboards'un kurucusu Tom Sims daha iyi performans ve beceriler sunan ilk modern snowboard'u üretmesiyle biliniyor. Sims ilk tahtasını 1960'larda yaptı ve 1970'lerde hala adını taşıyan ilk snowboard şirketlerinden birini kurdu. Karda daha fazla güç, denge ve kayma sağlayan birden fazla katmanlı ilk ürünler Sims tahtalarıydı.
Karda kayma tarihte ilk ne zaman başladı?
Arkeolojik yaklaşımla bakıldığında bulgular kayağın insanlar arasında binlerce yıldır var olduğunu gösteriyor. 8.000 yıl önce kar kayağı yapıldığına dair kanıtlar vardır. Avusturya'da 16. yüzyılda denge için halatı olan uzun bir tahtaya binen madencilerden bahsedilir. Cihaza ruariser knappenroesser (kısaca knappenross) dediler. Hatta 1800'lerde yapılmış bir knappenross yarışının öyküleri yaygındır.
Binicinin üzerine oturduğu veya ayakta durduğu ritprätt (rittpritt da denir) adlı başka bir buluş benzer zaman diliminde İsviçre Alplerinde kullanıldı. Avusturyalı Toni Lenhardt'ın 1900'de bir monogleider ("tekli kayak") sürdüğüne inanılıyor. Lenhardt'ın bu buluşunu Alplerde kullandığı ve 1914'te Bruck an der Mur'da bir monogleider yarışması düzenlediği belirtiliyor. Knappenross, ritprätt veya monogleider binicilerinin tahtalarını snowboard veya monoski gibi mi sürdüğü hala araştırılıyor.
Türkiye'nin Kaçkar Dağları'nda Rize, Petran Yaylası'nda lazboard denilen kızak benzeri düz, dikdörtgen bir tahtayla 400 yıldır kayan insanlar vardır (diğer adı petranboard). Lazboard'un ön tarafında bir denge ipi vardır ve sürücü tahtaya yön vermek için arka eliyle bir çubuk tutar. Söylenceye göre uygulama yaklaşık 400 yıl önce eğlence amaçlı başladı ve derin karda yol almayı kolaylaştırdı. Aralıksız olarak en uzun süre kayak yaptığı bilinen topluluktur.
Snowboard ne zaman Olimpik spor oldu?
Snowboard, Japonya'nın Nagano kentinde düzenlenen 1998 Kış Olimpiyat Oyunları'nda resmi Olimpik spor oldu. Önceleri 1990'larda düzenlenen birkaç farklı büyük snowboard yarışması ile sporun meşruiyeti yükselmişti. FIS olarak da bilinen Uluslararası Kayak Federasyonu 1994 yılında snowboard'u resmi disiplin olarak kabul ederek Olimpiyatlara bir sonraki yolu açtı. 1998 Kış Oyunları, hem erkek hem de kadın snowboard yarışmalarına ev sahipliği yaptı. Olimpiyatların finalinde iki ayrı etkinlik yapıldı – dev slalom ve yarım boru. Bunların ikisi de büyük başarı elde etti ve gelecekteki katılımın yolunu açtı.
2002 yılında Utah, Salt Lake City'deki bir sonraki Kış Olimpiyatları'nda paralel dev slalom ile birlikte yarım boru yarışması geri döndü. 2006'da bu karışıma anında sevilen snowboard cross eklendi. Bu üç etkinlik sonraki birkaç kış olimpiyatının tek snowboard yarışması oldu ve 2014'te Slopestyle ortaya çıktı. Bunu da 2018'de Big Air yarışması izledi.
Snowboard çok popüler bir Olimpiyat etkinliği olmaya devam ediyor ve özellikle Winter X-Games snowboard'un dünya çapında tanınmasının önünü açtı. Olimpiyatlardaki etkinliklerin çoğu doğrudan bu yarışmadan türetilmiştir. Olimpiyatlar ile snowboard daha geniş bir demografiye ulaşarak popülaritesini artırdı.
