Antarktika'da Neden Kutup Ayısı Yaşamıyor?

Kutup ayıları Kuzey Kutbu'nda yaşar ancak Güney Kutbu'nda yani Antarktika'da yoklar. Peki neden? Güneyde Antarktika'da penguenler, foklar, balinalar ve her türden deniz kuşu varken kutup ayılarına asla rastlanmaz. Kuzey ve güney kutup bölgelerinin her ikisinde de bolca kar ve buz olmasına rağmen kutup ayıları yalnız kuzeye bağlılar. Bu durum Antarktika'daki vahşi yaşamı için iyi haberdir çünkü besin zincirinin tepesinde kutup ayısı gibi bir avcı olsaydı Antarktika'nın ekosistemi çok farklı görünürdü.

Ayılar Henüz Yeni Evrimleşti

Bildiğimiz şekliyle ayılar yaklaşık 30 milyon yıl önce küçük memelilerden (yaklaşık çoban köpeği büyüklüğünde) evrimleşmişken kutup ayısı 5 milyon ila 150.000 yıl önce ortay çıkmıştır. Kulağa uzun gelse de jeolojik olarak konuşursak nispeten kısa bir zamandır.

Ayılar kara köprüleri ve kısa okyanus geçişleri yoluyla dünyaya yayıldılar. Ancak Antarktika ayıların evrimleşmesinden bu yana yaklaşık 45 milyon yıl boyunca uçsuz bucaksız Güney Okyanusu ile diğer kıtalardan ayrı kalmıştır. Kutup ayıları mükemmel yüzücüler olsa da Antarktika'ya göç etmek imkansız olurdu. Kutup iklimine adapte olduklarından tropikal enlemler fazla sıcak olacaktır. Ünlü Drake Geçidi'ni geçmek kutup ayısı gibi güçlü bir yüzücü için bile zor.

Antarktika'da Sıcaklıklar

Ayılar dünyanın diğer yerlerindeki küçük memelilerden evrimleştiyse neden Antarktika'da ortaya çıkmadılar? Bilim insanları yanıttan emin değil ancak yanıtın Antarktika'nın ne kadar soğuk olduğu ve ne kadar hızlı şekilde donmasıyla ilgili olabileceğini düşünüyor.

Bilim insanları yaklaşık 40 milyon yıl önce Antarktika'da küçük memeliler olduğunu ve yaklaşık 2 milyon yıl öncesine dek yaygın bitki yaşamının bulunduğunu biliyorlar (bugün Antarktika'da yalnızca iki çiçekli bitki vardır).

Milyonlarca yıl önce buzullar Antarktika'ya yayıldıkça memeliler geçmişte fokların ve balinaların yaptığı gibi kutup ayısı gibi bir türe dönüşebilirdi veya okyanusa dönebilirdi. Ama öyle yapmadılar ve bilim insanları neden olduğundan emin değil. Belki onları besleyecek yeterli deniz yaşamı yoktu ya da iklim uyum sağlayamayacak kadar hızlı değişti. İki durumda da dünyanın geri kalanından soyutlanmış olan Antarktika'nın memelileri kutup ayısı gibi özel bir deniz memelisine dönüşmeden yok oldular.

Kutup ayısının en yakın Antarktika akrabası Weddell foku olabilir. Her ikisi de etobur deniz memelisidir, harika yüzücülerdir ve yaklaşık 33 yıl yaşayabilirler – ancak benzerlikleri burada bitiyor.

Kuzey Kutbu'nda Kutup Ayısı Var mı?

Kutup ayıları, Kuzey Kutbu'nda ABD'den (Alaska) ve Kanada'dan Rusya, Grönland ve Norveç'e (Svalbard) kadar bulunabiliyor. Arktik Okyanusu'nun ortasındaki Coğrafi Kuzey Kutbu'na bile ara sıra ziyaretler yapıyorlar. Kuzey Kutbu'na en yakın kara 800 km'den uzaktadır.

Deniz buzu kutup ayısının yaşam alanıdır. Kutup denizinin yüzeyindeki bu donmuş kabuk her zaman hareket halinde ve kutup ayıları da öyle. Özellikle buzdaki çatlaklardan fokları avlarlar.

Kutup ayılarının karadan ne kadar uzakta bulunabileceği ne kadar deniz buzu olduğuna ve etrafta kaç fok bulunduğuna bağlı. Kutup ayıları denizde inanılmaz mesafeler kat edebiliyor: Dinlenmek için deniz buzu veya karaya gereksinim duymadan 48 km yüzebilirler ve 354 kilometreye kadar yüzen bir örneğe rastlandı. Deniz buzu örtüsü ve dağılımı değiştikçe kutup ayılarının erişebileceği alanlar değişmektedir.

Antarktika'da Penguen Yaşıyor mu?

Kutup ayıları Kuzey Kutbu'nda (kuzeyde) yaşarken penguenler yalnızca Antarktika'da (güneyde) yaşıyor. Kar ve buzun bol olduğu benzer kutup habitatlarına sahip olsalar da hiçbir zaman birlikte bulunmadılar.

Birbirilerine en çok 1936'da bir kutup kaşifinin Kuzey Kutbu'ndan çok uzak olmayan kuzey Norveç'e kral penguenler ve makaroni penguenler getirdiğinde yaklaştılar. Ancak penguenler yeni evlerinde gelişmedi ve bugün en kuzeydeki penguen türü ekvator yakınındaki Galapagos Adaları'nda bulunan Galapagos penguenidir.

Dünyada Kaç Kutup Ayısı Kaldı?

Geniş, uzak Arktiklerde (kuzey kutbu) yalnız yaşama eğiliminde olduklarından, dünyadaki kutup ayılarının sayısını tahmin etmek çok zordur. Doğru popülasyon sayımı yapmak çok pahalı ve neredeyse imkansızdır.

2015 yılında Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) dünyada yaklaşık 22.000-31.000 kutup ayısı kaldığını tahmin etti ve türü savunmasız olarak listeledi.