Bilim insanları gezegenimize yönelik potansiyel tehditler için gökyüzünü izliyor. Peki, Dünya ile çarpışma rotasında bir asteroit keşfettiğimizde ne yapacağız? Bilim insanları sadece Mars'a robot göndermek ve uzay teleskopları yapmakla ilgilenmiyor. Dünya ile çarpışma rotasında olan bir asteroit veya kuyruklu yıldız keşfetmesi durumunda gezegeni savunmakla ilgili planları da var. NASA potansiyel tehlikeli nesneler için gökyüzünü incelemenin yanı sıra gezegen savunma programı olan DART adlı bir görevi yürütüyor.
DART Nedir?
Şu anda Dünya ile çarpışma rotasında olan bir asteroit yok. Ancak NASA'nın DART görevinin amacı Dünya'yı bu kaçınılmaz tehlikeye hazırlamak. NASA'nın planı Dünya'ya yaklaşan tehlikeli bir asteroidi havaya uçurmak değildir. DART ile planlanan şey uzay aracını asteroide çarptırarak uzay kayasını Dünya'dan uzak bir yörüngeye sokmaktır. DART görevinin ilk uzay aracı Kasım 2021'de fırlatıldı ve hedef asteroide 26 Eylül-1 Ekim 2022 arasında ulaşacak.
Açılımı Çift Asteroit Yönlendirme Deneyi olan DART görevi, NASA'nın gezegensel savunma planının bir denemesi. En çok Dünya'dan Güneş'e olan mesafenin %5'i uzaklıkta bulunan ve Dünya'ya yaklaşan 140 metreden büyük her asteroit veya kuyruklu yıldız "potansiyel olarak tehlikeli nesne" veya PHO adıyla tanımlanır. Bunların çoğu Dünya için tehlike saçmaz hatta bilinen PHO'ların hiçbiri önümüzdeki 100 yıl içinde Dünya'ya çarpmayacak ancak NASA bu nesnelerin ancak %40'ını tespit edebildiğini söylüyor.
Yani Dünya'ya çarpmaya yaklaşan bir PHO varsa ve bunu sonradan fark edersek Dünya'nın buna hazırlıklı olması gerek. NASA'nın yaklaşan asteroidi saptırmak için uzay aracı kullanma planı var. DART, Didymos adlı Dünya'ya yakın bir asteroide tam olarak bunu yapmak üzere yola çıktı. Didymos'in etrafında Dimorphos adlı bir uyducuk döner ve DART uzay aracı onu daha uzak bir yörüngeye sokmayı hedefliyor.
Hedef göktaşı olan Didymos aslında Dünya için tehdit değil. DART 2022'de ona ulaştığında yaklaşık 11 milyon kilometre yol almış olacak ve amaç Dimorphos göktaşını asteroit etrafındaki farklı bir yörüngeye sokmak.
DART uzay aracı SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatıldı ve 26 Eylül ile 1 Ekim 2022 arasında Dimorphos'e ulaşmış ve çarpmış olacak.
DART Nasıl Çalışıyor?
DART 'kinetik çarpma tertibatı' tekniğine sahip. Uzay aracını göktaşına çarptırarak rotasını değştirmenin havalı bir adıdır.
DART uzayda DRACO adlı kamerasını kullanarak manevra yapıyor. Bunu otonom navigasyon yazılımıyla başarıyor. Uzay aracı Dimorphos adlı göktaşına saniyede 6,6 km hızla (23.800 km/s) hızla çarpacak ve göktaşının hızını yalnız %1 kadar düşürecek. Ancak her şey planlandığı gibi giderse göktaşının yörüngesindeki değişiklik Dünya'daki teleskopların gözlemleyebileceği kadar büyük olacak.
DART'ın hedeflediği sistem iki asteroitten oluşuyor: Büyük göktaşı olan Didymos'un çapı 780 metredir ve etrafında dönen Dimorphos ise 160 metre çapındadır. DART küçük Dimorphos göktaşına çarptığında onu Didymos etrafında farklı bir yörüngeye sokacak.
DART'ın insanlığın ilk gezegen savunma deneyidir.
DART Uzay Aracının Özellikleri
DART düşük maliyetli bir uzay görevi. Uzay aracının ana yapısı kabaca 1,2×1,3×1,3 metre boyutlarına sahip bir kutudur. Bu kutudan uzanan yapılarla araç 1,8 metre genişlik, 1,9 metre uzunluk ve 2,6 metre yüksekliğe erişir.
DART'ın her biri 8,5 metre genişlikte iki büyük güneş paneli var ve araç yalnızca 610 kilogram ağırlığında. Otonom manevralarını hidrazin yakıtını (yaklaşık 50 kilogram) ve tahrik gücünü ise iyon motoru için ksenon (yaklaşık 60 kilogram) yakıtını kullanarak elde ediyor.
DART'ın anlık konumuna buradan erişebilirsiniz.
