SMACS 0723 (tam adıyla SMACS J0723.3-7327) nedir? SMACS 0723 devasa bir galaksi kümesi ve arkasındaki nesnelerin ışığını büyütüp bozuyor. SMACS 0723 bize aşırı uzak olan soluk galaksileri görmemizi sağlıyor. Bu galaksi kümesi Dünya'dan 4,24 milyar ışık yılı uzaklıktadır (1 ışık yılı 9,5 trilyon km) ve Volans veya Uçanbalık takımyıldızında yer alır. Dünya'da Güney Yarımküre'den görülebilen SMACS 0723 derin geçmişi incelemek adına Hubble Uzay Teleskobu tarafından gözlemlenmişti. Son zamanlarda ise James Webb Uzay Teleskobu tarafından Webb'in İlk Derin Alanı adıyla fotoğraflandı.
SMACS 0723'ün Önemi
Çoğu galaksiden gelen ışığın bize ulaşması milyarlarca yıl sürer. En genç gökadaları inceleyerek zamanda geriye gidiyor ve Büyük Patlama'dan sonraki evrene göz atabiliyoruz. SMACS 0723 bu amaca hizmet ediyor.
JWUT'nin bir görevi evrenin erken döneminde oluşan galaksileri incelemek. SMACS 0723'ün arkasında gizlenen binlerce galaksi var ve galaksi kümesi, kütleçekimi merceği gibi çalışarak bu bilinen en uzak gökadaların ışığını büküyor ve onları görmemizi sağlıyor. JWUT'nin kaydettiği fotoğrafta onları ışık yayları olarak görüyoruz.
Gökyüzüne baktığımızda kol mesafesinde tutulan kum tanesi kadar yer kaplayan SMACS 0723 galaksi kümesi erken evrenin bugüne kadarki en ayrıntılı görünümünü sunar.
SMACS 0723'ün görüntüsünde 13,1 milyar ışık yılı uzaklıkta galaksiler var ve 13,8 milyar yıl yaşındaki evrende oluşmuş ilk galaksiler arasındalar. Hepsi Büyük Patlama'dan sadece birkaç yüz bin yıl sonra doğmuş çok genç galaksilerdir.
Görüntüdeki tüm galaksileri saysak bile erken evrendeki yıldız oluşum oranı hakkında şimdi bildiğimizden daha fazlasını öğreniyoruz. Ayrıca kütleçekimsel merceklenme modelini inceleyerek ön plandaki galaksilerin kütlesi ve etraflarındaki karanlık maddenin dağılımı gibi bilgiler ediniyoruz.
SMACS 0723 Bize Ne Anlatıyor?
Görüntüde beyaz ışıklı görünen galaksiler merceklemeyi yaratır ve yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıktalar. Kırmızı görünen galaksiler ise mercek etkisine maruz kalanlar. Işıkları, evren genişledikçe geriliyor ve kırmızı dalga boyuna ulaşıyor.
Görüntüde tozlar farklı renklerde gösterilir. Toz, yıldız oluşumu ve yaşamın kendisi için önemli bir bileşen. Mavi galaksiler yıldız içerir ancak çok az toz vardır. Kırmızı galaksiler kalın toz katmanları ile kaplıdır. Yeşil galaksiler ise hidrokarbon gibi kimyasal bileşikler barındırır. Bu veriler galaksilerin nasıl oluştuğu, büyüdüğü ve birleştiğinde dair bilgiler sağlıyor. Neden yıldız oluşturmayı bıraktıkları gizemi de dahil.
SMACS 0723'ün 13,1 milyar ışık yılı derinlikteki bu fotoğrafı derin alan görüntüsü olarak adlandırılıyor. Webb'deki Yakın Kızılötesi Kamera (NIRCam) ile kaydedildi. Kamera 48 galaksiyi aynı anda gözlemleyebildi. Ayrı dalga boylarında çekilen görüntülerin birleşimi olan fotoğraf 12,5 saat boyunca aynı noktaya bakılarak elde edildi. Önceki Hubble Uzay Teleskobu ile bu süre haftalar almıştı.
SMACS 0723 daha önce 2014'te Hubble tarafından görüntülendi. Hubble ile bu galaksileri göremiyorduk çünkü JWUT ilk galaksileri keşfetmek için kızılötesi kamerayla donatıldı. JWUT'nin zengin fotoğrafı binlerce uzak galaksiyi eşsiz ayrıntıda sunuyor ve önceden sönük görünen nesneleri ve çok daha uzak galaksileri gösteriyor.
Kaynaklar:
