Silisyum çipler günlük hayatımızdaki her tür modern bilgi işlem cihazına güç veriyor. Sadece cep telefonları ve bilgisayarlar değil, arabalardan beyaz eşyalara ve tıbbi cihazlara dek her şeyde varlar. Çipler, mikro devre veya mikroçip olarak da bilinir. Yarı iletken ve entegre devre terimleri birbiri yerine kullanılsa da aslında küçük farklılıklar var. Çip doğrudan entegre devreyi tanımlar. Küçük bir silisyum levha üzerine yerleştirilmiş transistörler ve kablolardan oluşan bir devredir. Bu devrenin temel amacı içinden geçen elektriğin akışını değiştirmek ve cihazlara veri işlemek için kullanacakları ikili sinyaller sağlamak. Aşağıda dünyanın en büyük mikroçip ve yarı iletken şirketleri yer alıyor.
Texas Instruments
Texas Instruments, mobil cihazlar, analog yarı iletkenler ve dijital sinyal işlemcileri için çipler tasarlayan ve üreten dünyanın en büyük çip üreticilerinden biridir. Şirketi ünlü yapan ürün olan hesap makinelerini hala üretiyor. Şirket 1930'da petrol ve gaz işiyle başladı. Daha sonra savunma sistemleri elektroniğine odaklandı. Yarı iletkenler üretmeye 1958 yılında başladılar ve şu anda on binlerce patente sahipler. Şirket 1967 yılında el tipi hesap makinesini icat etmiştir. Texas Instruments ayrıca 1970 yılında, bilgi işlemin tüm unsurlarını tek bir silisyum parçasında birleştiren tek çipli bir mikro denetleyici ortaya çıkardı.
1990 yılında TI, TI-81 hesap makinesini piyasaya sürdü. En popüler ürünlerinden biriydi ve şirketi grafik alanında lider yaptı. 1997 yılında şirketin savunma kısmı Raytheon'a satıldı. Şirket 2016 yılında yaklaşık 45.000 patente sahipti. En büyük çip üreticilerinden biri olan Texas Instruments 2021 sonunda 18,34 milyar dolar gelir elde etti.
Nvidia Corp.
Nvidia Corp. 1993 yılında Jensen Huang, Curtis Priem ve Chris Malachowsky tarafından kuruldu. 2021'de yaklaşık 17 milyar dolar gelir elde etti. Şirket, video grafik kartlarıyla tanınıyor. Bu üst düzey çipler dijital sanatçılar ve oyuncular arasında popülerdir.
Nvidia'nın merkez üssü Santa Clara, Kaliforniya'dır. Amerikan şirketi hem otomotiv pazarı hem de mobil bilgi işlem için uygulama programlama arayüzleri (API'ler), grafik işlem birimleri ve çip üzerinde sistemler (SoC'ler) tasarlıyor. Nvidia ayrıca yapay zeka yazılımı ve donanımı üretmekte ve oyun sektörüne girdi.
Son yıllarda Nvidia, tabletler ve akıllı telefonlar için mobil işlemciler üretmeye başladı. Eylül 2020'de şirket Arm Ltd'yi satın alma girişiminde bulundu. En büyük yarı iletken satın alımlarından biri olacaktı. Ancak anlaşma yasal sorunlar nedeniyle Şubat 2022'de başarısız oldu. Nvidia en büyük çip üreticilerinden biri.
Broadcom Inc.
Broadcom Inc. Kaliforniya'da bulunmaktadır. Çok çeşitli yarı iletkenler ve yazılım ürünleri tasarlayan ve üreten bir Amerikan şirketi. Yazılım, kablosuz, geniş bant ve depolama pazarları için ürünler sunar.
Tüm yarı iletken şirketleri arasında Broadcom'un benzersiz bir geçmişi var. Şirket ilk olarak bir öğrenci profesör çift tarafından kuruldu. UCLA'dan Henry Nicholas ve Henry Samueli şirketi 1991 yılında kurdular. 1995 yılına gelindiğinde şirket Los Angeles'tan California'ya taşındı. Şirket 15'ten fazla ülkede yaklaşık 11.750 kişiyi istihdam ediyor.
Hem analog hem de dijital yarı iletkenler üretiyorlar. Ayrıca arayüzler, işlemciler, anahtarlar, yönlendiriciler ve fiber optik üretiyorlar. Şirket ayrıca küçük ev, küçük ofis (SOHO) ağları için ürünlere sahip. Broadcom 2020 yılında 23,9 milyar dolar gelir elde etti ve bu da onu dünyanın en büyük çip üreticilerinden biri yapıyor.
Micron Technology Inc. (MU)
En büyük çip üreticilerinden biri olan Micron Technology 1948 yılında kuruldu ve genel merkezi ABD, Idaho'dadır. Şirketin ticari ürünleri Ballistix ve Crucial markaları altında pazarlanıyor.
Micron Technology Inc. bilgisayar veri depolama ve USB flash sürücüler ve dinamik rastgele erişimli bellek dahil bilgisayar belleği üreten bir Amerikan şirketi.
Micron Technology bellek ve depolama çözümlerinde uzman. Ürünleri elektronik cihazlarda, bilgisayarda ve otomobillerde kullanılır. Ana ürünlerinden biri flash RAM'dir. Ayrıca yeniden yazılabilir disk depolama alanı da üretiyor. Şirket 1984 yılında halka açıldı. 2021 yılında şirketin geliri 28,5 milyar dolardı.
Tüm yarı iletken şirketleri arasında Micron, DRAM ürünlerinin üretiminde lider. Bunlar yarı iletkeni düşük gecikme süresine sahip cihazlardır ve yüksek hızlı veri alımı sağlar. Dünya 5G teknolojisini geliştirmeye ve artırmaya devam ederken DRAM önem kazanıyor. 5G özelliğine sahip akıllı telefonlar normalde 4G telefonlara kıyasla yüzde 50 daha yüksek DRAM'e sahip. Micron uzun bir süre daha en büyük çip üreticilerinden biri olacak.
Qualcomm Inc. (QCOM)
Qualcomm Temmuz 1985'te Irwin Jacobs ve Andrew Viterbi tarafından kuruldu. Genel merkezi San Diego, Kaliforniya'dadır.
Qualcomm hem bir telekomünikasyon hem de bir yarı iletken şirketi. Kablosuz iletişim hizmetleri ve ürünleri tasarlar. Şirket, kod bölmeli çoklu erişim (CDMA) teknolojisi ile dünya çapında tanınıyor. CDMA kablosuz iletişimde çok önemli bir role sahip. Birçok mobil cihazda kullanılan Snapdragon yonga setlerini üretir.
En büyük çip üreticilerinden biri olan şirketin yaklaşık 45.000 çalışanı var. QCOM'un geliri 2021'de yaklaşık 34 milyar dolardı. Digital Fountain, SnapTrack, Wilocity, Qualcomm Innovation Center ve Airgo Networks gibi çeşitli yan kuruluşları var.
Snapdragon, mobil cihazlar için kullanılan çiplerdir. Bunlar Qualcomm tarafından tasarlanıyor. Snapdragon çipleri Android, giyilebilir cihazlar ve hatta arabalar dahil çeşitli sistemlerde kullanılıyor.
Intel Corp.
Intel, Temmuz 1968'de Gordon Moore ve Robert Noyce tarafından kuruldu. Noyce, mikroçipin icadında önemli rol oynamıştır. Bu özel çip üreticisi, Silikon Vadisi'nin yükselişinde önemli bir oyuncuydu ve bugün dünyanın en büyük çip şirketlerinden biri oldu.
Intel, anakart yonga setleri, entegre devreler ve ağ arayüz denetleyicilerinin tasarımı ve üretiminde uzmandır. Intel, kişisel bilgisayarların çoğunda bulunan işlemci olan x86'yı geliştiriyor. HP, Dell, Lenovo ve Acer gibi bilgisayar üreticileri için çip tedarik etmektedir. Ayrıca entegre devreler, grafik yongaları, anakart yonga setleri, gömülü işlemciler ve ağ arabirim denetleyicileri üretir.
Şirketin birincil işi kişisel bilgisayarlar için çip üretmek. Intel, 1971 yılında ticari amaçlarla dünyanın ilk mikroişlemci çipini üretti. Intel'in geliri 2018'den bu yana her yıl artışta. 2020 satışlarına göre Intel en büyük beş mikroçip üreticisinden biridir. 2021 için yıllık geliri 7 milyar dolardı.
Global Foundries
Global Foundries 2009'da kuruldu. Şirketin merkezi şu anda Malta, New York'ta yer alır. Global Foundries yaklaşık 15.000 kişiyi istihdam ediyor. Global Foundries bilgi işlem, otomotiv ve kablolu bağlantı gibi pazarlar için çipler üretir. Şirket, yarı iletken endüstrisinin yaklaşık yüzde 7'si için çip üretiyor. Bu çip üreticisi Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Singapur'da merkezlere sahip.
Şirket son yıllarda birkaç önemli gelişmeye imza attı. IBM'in mikroelektronik bölümünün Global Foundries'e satışı Ekim 2014'te gerçekleşti. Global Foundries, 2016 yılında Samsung'dan 14nm 14LPP FinFET sürecini lisansladı. Ardından 2018'de, Samsung'un 14nm 14LPP sürecine dayanan 12nm 12LP düğümlerini (node) geliştirdi.
Gömülü manyetik rastgele erişimli bellekler için 2020'de üretime girdiğini duyurdular. Böylece tüm çip şirketleri arasında ilk hazır eMRAM üretimini gerçekleştirdi. Şirket 2021'de küresel merkezini Santa Clara, Kaliforniya'dan Malta, New York'a taşıdığını duyurdu. Şirketin geliri 2020 yılında 6 milyar dolardı.
UMC
United Microelectronics Corporation (UMC) 1980 yılında kurulmuştur. Şirketin genel merkezi Tayvan'ın Hsinchu Bilim Parkı'ndadır. UMC'nin 12 üretim tesisi ve yaklaşık 20.000 çalışanı var. Şirketin 2021'deki geliri 7,7 milyar dolardı.
United Microelectronics Corporation 1980'de Tayvan Endüstriyel Teknoloji Araştırma Enstitüsü'nün bir yan kuruluşuydu. Yeni bir şirket kuruldu ve Tayvan'daki ilk özel entegre devre üreticisi oldu. 1985 yılına gelindiğinde şirket resmi olarak Tayvan Menkul Kıymetler Borsası'na eklendi. Morris Chang o dönemde yönetim kurulu başkanıydı.
UMC öncelikle entegre devreler üretmesi ve yarı iletken işiyle tanınıyor. En büyük çip üreticilerinden biri olan şirket, aynı zamanda otomotiv endüstrisi için de büyük bir çip tedarikçisi. 2000 yılında bakır işleme teknolojisini kullanarak çip üreten ilk şirket oldu. 2019 yılında Mie Fujitsu Semiconductor şirketini satın aldılar.
Samsung Electronics
Samsung Electronics (SEC) 1969'da Güney Kore'nin Suwon kentinde kuruldu. Samsung Electronics, dünyanın en büyük ikinci çip üreticisidir. SEC'in 74 ülkede satış ve montaj tesisi var ve yaklaşık 290.000 kişiyi istihdam ediyor.
SEC, 2006 yılından bu yana dünyanın en büyük televizyon üreticisi. Ayrıca 2011 yılından itibaren cep telefonu üretiminde lider oldu. Aynı zamanda en büyük bellek çipi üreticisi olma iddiasına sahip.
Samsung'un çip ve diğer yarı iletken ürünleri en çok tabletlerde ve akıllı telefonlarda kullanılıyor. Şirket ayrıca ev aletleri, robotik, tıbbi cihazlar ve bilgisayar donanımı üretir. Müşterileri arasında Nokia, Sony, Apple ve HTC var. Samsung dünyadaki tüm yarı iletken çiplerin %17'sini üretiyor. Samsung Electronics'in geliri 32 milyar dolardır.
TSMC
Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), dünyanın en büyük ve en değerli çip üreticisidir.
Bazen sadece Taiwan Semiconductor olarak da adlandırılan TSMC, çok uluslu bir yarı iletkeni tasarım ve üretim şirketi. Şirket esas olarak yabancı yatırımcılara ait olsa da, Tayvan'ın Hsinchu kentindeki Hsinchu Bilim Parkı'nda yer alır.
TSMC 1987 yılında Morris Chang tarafından Tayvan'da kuruldu. Chang 31 yıl sonra şirketten emekli oldu. TSMC şu anda 11.617 ürün üretiyor ve 281 işlem teknolojisi kullanıyor. Çip üreticisi 2020 yılında 45,5 milyar dolar gelir elde etti.
TSMC, dünyadaki yarı iletken çiplerin yüzde 54'ünü üretiyor. TSMC, Intel ve Apple gibi şirketlere çip tedarik ediyor, bu nedenle dünyanın en büyük çip üreticisi. TSMC ayrıca dünyanın en değerli altıncı şirketi. Çip tedarik sıkıntısına rağmen TSMC 2022'de rekor kazanç elde etti ve 2023'de genişlemeyi planlıyor. Birçok yarı iletken şirketi, çip gibi bileşenlerinin üretimini TSMC'ye yaptırır. Apple çiplerinin başlıca üreticisi TSMC'dir.
