Bilgisayar grafikleri ve uzaktan görüntüleme, uydu fotoğrafçılığı ile Dünya'ya bakışımızı çarpıcı biçimde değiştirdi. Peki uydu görüntüleme nasıl oldu da Soğuk Savaş'ta geliştirilen bir gizli görüntüleme teknolojisiyken Google Earth ile çoğumuzun cebinde olan bir şeye dönüştü? Uydu görüntülemenin nasıl geliştirildiğine göz atalım.
Kozmik Bakış 1957
Dünya'nın ilk uydu (yörünge) fotoğrafı 14 Ağustos 1959'da ABD'nin Explorer 6 uzay aracı tarafından çekildi. Ancak ondan önce Hollandalı eğitimci Kees Boeke Cosmic View (1957) adlı bir kitap hazırladı. Uzayın ve Dünya karalarının gökyüzünden bakış açısıyla görüntülerini çizdi.
Sonra Charles ve Ray Eames 1968'de Powers of Ten adlı yaratıcı bir film çekti: Chicago'daki bir parkta piknik yapan bir çiftin tepeden çekilmiş görüntüsünden uzak galaksilere yakınlaştırma yapan ve sonra tekrar adamın elindeki karbon çekirdeğine dönen bir filmdi. Bu filme dayanan aynı adda bir çevirmeli kitap da yapıldı ve popüler oldu. Tüm bunlar sonunda Google Earth ile sonuçlanacaktı.
1990'larda yazılım mühendisleri uydu fotoğraflarından nasıl dijital harita oluşturabilecekleri üzerine düşünmeye başladılar. Amaçları, farklı ölçeklerdeki dijital görüntüleri serbestçe büyütüp küçültebileceğiniz şekilde sorunsuzca bir araya getirmekti.
John Hanke, Mark Aubin ve Brian McClendon, 3D bilgisayar grafikleri konusunda uzmanlaşmış Kaliforniyalı bir şirket olan Silicon Graphics'te çalışıyordu. Grafik işlemciyle çalışan Clip Mapping (Klip Haritalama) adlı yazılımlarının gerçeğe yakın dokularını insanlara göstermek için Powers of Ten adlı çevirmeli kitabı temel alan bir gösterim yapmaya karar verdiler.
Silicon Graphics ekibinin etkileyici demosu uzayda başladı ve Dünya'ya yakınlaşarak Alpler'deki Matterhorn'un tepesine yerleştirilmiş bir Nintendo 64'ün içinde duran logolarına kadar geldi. "Uzaydan Yüzünüze" adını verdikleri bu demo sansasyon yarattı.
Üç mühendis Silicon Graphics'ten ayrıldı ve kullanıcıların Dünya üzerindeki herhangi bir yeri yukarıdan yakınlaştırmasına olanak tanıyacak bir uygulama geliştirmek üzere kendi şirketleri Keyhole'u kurdular.
Uydu Görüntülemenin Doğuşu
ABD 1959 yılında bir foto-keşif uydu programı başlattı. Bu uydular KH-1'den KH-9'a kadar uzandı ve ABD'ye Sovyetler Birliği ve Çin'deki askeri tesisler gibi uçaklara yasak olan bölgeleri gözetleme imkanı veren "anahtar delikleri" gibiydiler. Hanke, Aubin ve McClendon 1999 yılında şirketlerini kurduklarında, bu uydulara ithafen adını Keyhole (Anahtar deliği) koydu.
1972 yılında NASA, ilk Landsat yeryüzü gözlem uzay aracını fırlatarak Dünya'yı uzaydan incelemeye devam etti. Landsat araçları Dünya'dan yansıyan elektromanyetik radyasyondan fotoğrafik görüntüler ve uzaktan algılama verileri topladı.
Casus uydulardan elde edilen görüntüleri kullanmak başlarda oldukça kısıtlandı ve devlet kurumları tarafından kontrol ediliyordu. Ancak kurumlar bu dijital görüntülerin ticari olanaklarının farkına varmaya başlayınca onları daha yaygın şekilde kullanılabilir hale getirdiler ve Keyhole tam da böyle bir zamanda kuruldu.
Keyhole 2001 yılında uydulardan, uçaklardan ve diğer kaynaklardan gelen görüntüleri sorunsuz şekilde birleştirerek Dünya yüzeyinin eksiksiz bir görüntüsünü sunan EarthViewer'ı piyasaya sürdü. İlk başlarda her görüntü aynı netlikte değildi.
Ancak Dünya'yı havadan görüntülemenin yanı sıra kendi kişisel aracınızdaymışsınız gibi yüzeyde gezinme olanağı da sunuyordu. EarthViewer standart bir bilgisayarda çalışabilen bir tüketici ürünüydü, ancak yüksek abonelik fiyatı yalnızca büyük kuruluşların karşılayabileceği düzeydeydi.
2003 yılında EarthViewer'dan alınan görüntüler tüm dünyadaki yayıncılar tarafından Irak savaşıyla ilgili haberlerde kullanılınca yazılım daha geniş kitleye ulaştı.
Google Earth Nasıl Ortaya Çıktı?
İnternet arama şirketi Google, EarthViewer'ın daha geniş bir pazara hitap ettiğini çabuk fark etti ve 2004 yılında Keyhole'u satın aldı. EarthViewer ekibinin üyeleri ürünü geliştirmeye devam etti; ertesi yıl Google Earth olarak yeniden lanse edildi.
EarthViewer gibi Google Earth de uydu görüntülerini üst üste binecek biçimde hava fotoğraflarıyla birleştirdi. Görüntülerin birleştirilmesi dijital grafik teknolojisi ile yapıldı, renk dengesi düzeltildi ve hatta bir görüntüden diğerine geçişin fark edilir olmaması için fotoğraf gerektiğinde çarpıtıldı.
Mühendisler daha sonra ülkelerin sınırları ve şehir ve sokak isimleri gibi özellikleri doldurmak için hükümetler, ticari şirketler ve uluslararası ajanslar gibi birçok kaynaktan gelen verileri ekledi.
Google Earth'ü herkes ücretsiz olarak indirebiliyordu ve insanlar kısa süre içinde tatil yerlerine ya da akrabalarının evlerine bakmak için dünyanın dört bir yanına yakınlaştırma yapmaya başladılar. Haritalama verileriyle birlikte Google Earth, insanların dünyanın neredeyse her yerinde yollarını bulabilmelerini sağladı.
Google Earth Nasıl Kullanıldı?
Google Earth'ün beklenmedik faydalarından biri, doğal afetlerden etkilenen insanlara ve bölgelere yardım etmedeki kullanışlılığı oldu. Ağustos 2005'te, Katrina Kasırgası Louisiana'daki New Orleans şehrini harap etti ve fırtına dalgaları için tasarlanmış sel duvarları feci şekilde çöktü.
Acil servislerin mahsur kalan insanları hızla bulması ve onları en iyi nasıl kurtaracaklarını değerlendirmesi gerekiyordu. Bunun için yeni yayınlanan Google Earth'e başvurdular. Google mühendisleri, yardım çalışmalarını desteklemek için veritabanlarını hızlıca en son görüntülerle güncellediler.
Bu örneği takiben, 2010 yılında Haiti'de ve 2011 yılında Japonya'da meydana gelen depremlerde hayatta kalanları aramak için yine Google Earth kullanıldı.
Kentsel gelişim araştırmacıları, Google Earth'ü yetersiz konut alanlarını haritalamak için kullanarak daha etkili gelecek planlamaları yaptı. Brezilya Amazonlarında ise Surui halkı, Google Earth'ü anavatanlarının haritasını çıkarmak ve yasadışı ağaç kesimlerini kaydetmek için kullandı.
Nispeten yeni olan iki gelişme yani bilgisayar grafikleri ve uzaktan görüntüleme Dünya'mıza bakış açımızı önemli ölçüde değiştirdi.
Google Earth Nasıl Bir Etki Yarattı?
Google 2007'den itibaren haritalarına yer seviyesinde toplanan verileri eklemeye başladı. Bu sayede dünya çapında birçok kasaba ve şehirde Sokak Görünümü özelliğini sunmaya başladı. Artık insanlar mahallelere yukarıdan bakmanın yanı sıra üzerinde sanal olarak da yürüyebiliyordu.
Akıllı telefonların ortaya çıkmasıyla birlikte hareket halindeki kullanıcılar Google Earth veritabanının gücüne birkaç dokunuşla erişmeye başladı. Daha sonraki gelişmelerle insanların bir konuma kendi fotoğraflarını eklemeleri sağlandı. Bu özellikler artık milyonlarca kullanıcı için günlük yaşamın önemli bir parçası ve insanların bilmedikleri bölgelerde gezinmelerine, görülecek yerleri belirlemelerine ve yapacakları şeyleri bulmalarına yardımcı oluyor.
Daha ciddi kullanım alanları da var. Coğrafya ve çevre bilimi öğretmenleri uydu görüntüleme ile sınıfta öğrencilerin çalıştıkları yerleri görselleştiriyor.
Başlangıçta savunma ve güvenlik için geliştirilen bir teknoloji artık küresel yardım, demokratik temsil ve kişisel eğlence aracı haline gelmiş durumda. Bu yönüyle uydu görüntülemenin icadı GPS'in icadına çok benzer.
Uydu Görüntüleme Hakkında Sık Sorulanlar
Uydu görüntüleme nedir?
Uydu görüntüleme, Dünya yüzeyinin görüntülerini yakalamak için uydu tabanlı sensörleri kullanan bir uzaktan algılama teknolojisi biçimidir. Bu görüntüler haritalama, çevresel izleme ve afet müdahalesi gibi çeşitli uygulamalar için kullanılabilir.
Uydu görüntüleme nasıl çalışır?
Uydu görüntüleme, Dünya yüzeyi hakkında veri yakalamak için uydulardaki sensörleri kullanarak çalışır. Bu sensörler görünür ışık, kızılötesi ve mikrodalga dahil olmak üzere çeşitli dalga boylarında veri yakalayabilir. Veriler daha sonra yer istasyonlarına iletilir ve burada işlenerek görüntülere dönüştürülür.
Uydu görüntülemenin kullanım alanlarından bazıları nelerdir?
Uydu görüntülemenin haritalama ve arazi kullanım analizi, çevresel izleme, hava tahmini ve afet müdahalesi dahil olmak üzere birçok uygulaması vardır. Ayrıca, birliklerin hareketini izlemek veya denizdeki gemilerin konumunu takip etmek gibi askeri ve istihbarat amaçlı olarak da kullanılır.
Dünya'nın görüntülerini çekmek amacıyla ilk uydu ne zaman fırlatıldı?
Dünya'nın görüntülerini çekmek amacıyla fırlatılan ilk uydu, 7 Ağustos 1959'da fırlatılan Amerika Birleşik Devletleri'nin Explorer 6 uydusuydu. Uydu, Dünya'nın bulut örtüsünün görüntülerini çekebilen ve bunları Dünya'ya geri iletebilen bir kamera ile donatılmıştı.
İlk uydu görüntüleme ne için kullanıldı?
İlk uydu görüntüleri öncelikle hava tahmini ve bulut örtüsünün analizi için kullanıldı. Ayrıca Dünya'nın atmosferini ve güneş radyasyonu ile etkileşimini incelemek için de kullanıldı.
Uydu görüntüleme ne zaman diğer amaçlar için yaygın olarak kullanılmaya başlandı?
Uydu görüntüleme 1970'lerde ve 1980'lerde ticari Dünya gözlem uydularının fırlatılmasıyla diğer amaçlar için yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Bu uydular, haritalama, arazi kullanım planlaması ve çevresel izleme dahil olmak üzere bir dizi uygulama için kullanılabilecek yüksek çözünürlüklü görüntüler sağladı.
Uydu görüntüleme teknolojisindeki başlıca gelişmeler nelerdir?
Uydu görüntüleme teknolojisindeki bazı önemli gelişmeler arasında daha yüksek çözünürlüklü kameraların geliştirilmesi, birden fazla dalga boyunda veri yakalamak için çoklu spektral sensörlerin kullanılması ve Dünya yüzeyinin 3 boyutlu görüntülerini oluşturmak için sentetik açıklıklı radarın (SAR) geliştirilmesi yer almaktadır.
Uydu görüntülemesi bilimsel araştırmaları ilerletmek için nasıl kullanıldı?
Uydu görüntülemeleri, arazi kullanımı ve arazi örtüsündeki değişikliklerin izlenmesi, kasırgalar ve orman yangınları gibi doğal afetlerin izlenmesi ve zaman içinde Dünya'nın iklimindeki değişikliklerin incelenmesi de dahil olmak üzere bilimsel araştırmaları ilerletmek için çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Ayrıca okyanusların haritasını çıkarmak ve deniz ekosistemlerini incelemek ve vahşi yaşamın hareket ve davranışlarını izlemek için de kullanılmıştır.
Google Earth'ün orijinal adı neydi ve ilk ne zaman yayınlandı?
Google Earth'ün orijinal adı EarthViewer 3D idi ve ilk olarak 11 Haziran 2001'de yayınlandı. Bu ilk sürüm, temel yakınlaştırma ve kaydırma kontrollerine sahip basit bir 3D dünya haritasıydı.
Google, Google Earth'ü yaratan şirketi ne zaman satın aldı?
Google, 2004 yılında orijinal EarthViewer 3D'yi yaratan Keyhole, Inc. şirketini satın aldı. Keyhole'un adı 2005 yılında Google Earth olarak değiştirildi.
